اگر شما قصد دارید که یک زندگی طولانی، فعال و پر نشاط را داشته باشید لازم است که از قلب خود مراقبت کنید و قلب سالمی داشته باشید. هرگونه فعالیتی که شامل تحرک فیزیکی و سوزاندن انرژی باشد، از پیاده روی گرفته تا دوچرخه سواری، به قلب شما کمک می کند و باعث حفظ سلامتی آن می شود. اما متاسفانه امروزه به دلیل زندگی ماشینی و شغل های پشت میزی، میزان تحرک انسان ها کاهش یافته است و از طرفی به علت نداشتن وقت کافی برای مصرف غذاهای مناسب و سالم و مقوی، قسمت غالب غذای افراد را غذاهای آماده و سرشار از چربی تشکیل می دهد. این سبک زندگی باعث به خطر افتادن سلامت قلب و افزایش میزان بیماری های قلبی و سکته در سال های اخیر شده است. پس لازم است برای حفظ سلامتی خود، مراقب سلامت قلبمان باشیم. حال از کجا بدانیم که قلبمان سالم است؟ عوامل مختلفی وجود دارند که بر اساس آن ها می توان سلامت قلب را ارزیابی کرد. در ادامه این مقاله هرکدام از فاکتور های ارزیابی سلامت قلب را بیان می کنیم و توضیح می دهیم. اگر به دنبال اطلاعات مفید و کاربردی درباره ارزیابی عملکرد قلب هستید با ما همراه باشید.
فهرست
برگشت سریع تپش قلب به حالت نرمال (Quick recovery rate)
بهداشت مناسب دهان (Good oral health)
تعداد ضربان قلب (Heart rate)
تعدا ضربان قلب شما باید بین 60 تا 100 عدد در هر دقیقه باشد. هر چند که اغلب پزشکان ترجیح می دهند که تعداد ضربان قلب بیمار هایشان بین 50 تا 70 عدد در دقیقه باشد. بررسی تعداد ضربان قلب به پزشک کمک می کند تا قدرت جریان خون و فشار خون در نقاط مختلف بدن را بررسی کند. نبض را در محل های مختلفی از بدن می تواند لمس کرد که معمولا پزشکان نبض گردن، نبض مچ دست، نبض کشاله ران، نبض پشت زانو و نبض ناحیه مچ پا و پشت پا را در دوطرف بررسی می کنند. برای اندازه گیری تعداد ضربان قلبتان، یک ساعت مچی روی دست غالبتان داشته باشید و انگشت اشاره و میانه دست غالبتان را روی قاعده انگشت شست دست مقابل قرار دهید. در این حالت شما باید نبض را زیر انگشتان دستتان احساس کنید. حال یا می توانید تعداد ضربان در 60 ثانیه را بشمارید یا اینکه تعداد ضربان در 15 ثانیه را بشمارید و در عدد 4 ضرب کنید. همچنین باید در نظر داشته باشید که عوامل مختلفی هستند که می توانند روی تعداد ضربان قلب موثر باشند مثلا اگر شما به طور منظم ورزش می کنید، تعداد ضربان قلب شما ممکن است حدود 40 عدد در دقیقه باشد. بنابراین در صورتی که تعداد ضربان قلبتان بین 60 تا 100 عدد در دقیقه نبود، با پزشک متخصص مشورت کنید تا علت را متوجه شوید. پزشک در کنار بررسی نبض شما، با یک گوشی پزشکی صدای قلب شما را نیز می شنود و سلامت دریچه ها و صداهای قلبی را بررسی می کند.
فشار خون (Blood pressure)
یک فشار خون نرمال حدود 80/120 و پایین تر از آن است. عدد اول یعنی 120، فشار سیستول قلب (انقباض قلب) است و به عبارتی فشار سرخرگ هاست درحالی که عدد دوم یعنی 80، فشار دیاستول (استراحت قلب) را می سنجد. فشار خون در سنین مختلف متفاوت است و با افزایش سن، افزایش می یابد. از طرفی برای اینکه بگوییم فشار خون یک فرد غیرطبیعی است باید از فشار های قبلی او آگاه باشیم و فشار الآن او را با فشار های قبلی اش مقایسه کنیم. از طرفی عوامل مختلفی روی عدد فشار خون فرد تاثیر می گذارند به طور مثال مصرف چایی و نسکافه، استرس، و فعالیت فیزیکی می توانند باعث بالاتر نشان دادن فشار خون شوند. بنابراین عوامل مختلفی روی فشارخون موثرند ولی به طور کلی فشار خون بالای 80/130 را غیرطبیعی در نظر می گیرند و نیاز به مراجعه به پزشک و بررسی دقیق تر را دارد. فشار خون بالا اگر کنترل نشود می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود. درواقع فشار خون بالا به مرور باعث سفت شدن دیواره عروق و تنگ شدن مجرای عروق می شود و خون رسانی به قلب و به تبع آن، خون رسانی به سایر ارگان ها را مختل می کند و باعث بیماری های قلبی می شود. بنابراین سعی کنید فشار خون خود را به طور مرتب چک کنید و اعداد را در جایی یادداشت کنید. قبل از گرفتن فشار خون از مصرف چایی و قهوه و مواد محرک و دخانیات پرهیز کنید و چند دقیقه ای بدون استرس استراحت کنید و در حالت آرامش فشار خون خود را بسنجید. امروزه در اغلب خانه ها فشارسنج های دیجیتال موجود است و این فشار سنج ها ممکن است خطا داشته باشند. هر چند وقت یکبار با فشار سنج دیجیتال خود به یک مرکز درمانی مراجعه کنید و فشار خود را با فشار سنج جیوه ای مرکز درمانی اندازه بگیرید و با فشار حاصل از فشار سنج دیجیتال مقایسه کنید و در صورت خطا داشتن، فشار سنج دیجیتال خود را در اسرع وقت تعمیر کنید. در صورت غیرنرمال بودن فشار خون در چند سنجش پیاپی، حتما در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
سطح انرژی (Energy level)
همانطور که گفتیم قلب وظیفه پمپاژ خون به سراسر بدن را بر عهده دارد و وقتی قلب سالم باشد خون رسانی به سراسر بدن را به خوبی و کامل انجام می دهد و خون اکسیژن دار و دارای مواد مغذی به تمامی سلول های بدن می رسد و شما انرژی لازم برای انجام فعالیت های روزمره را دارید. اما اگر فعالیت قلب مختل شده باشد، خون رسانی مناسب برای سلول ها انجام نمی شود و سوخت لازم برای سلول ها فراهم نمی شود و شما احساس کمبود انرژی می کنید. خستگی مزمن می تواند یک نشانه خطر برای مشکلات قلبی باشد. خستگی می تواند نشانه بیماری های دیگری همچون کم کاری تیروئید نیز باشد اما از آنجایی که قلب ارگانی بسیار مهم و حیاتی است حتما باید بررسی شود و سلامت آن تایید شود. بنابراین در صورتی که مدت طولانی است که احساس خستگی می کنید حتما به پزشک مراجعه کنید تا علل قلبی را بررسی کند.
کلسترول (Cholesterol)
سطح طبیعی کلسترول در خون برای فعالیت های مهمی همچون تولید سلول های جدید، حیاتی است. اما اگر میزان کلسترول LDL در خون بیش از حد زیاد باشد می تواند باعث ایجاد تنگی و گرفتگی در عروق شود و مسیر خون رسانی به اندام ها را مختل کند. در نتیجه احتمال سکته و بیماری قلبی را افزایش می دهد. بنابراین یک راه دیگر بررسی سلامت قلب سنجش کلسترول خون توسط آزمایش خون است. یک رژیم غذایی مناسب و حاوی مقادیر کم چربی و کلسترول به سلامت قلب هم کمک می کند. یک رژیم غذایی مناسب برای سلامت قلب، فاقد چربی های ترانس و اشباع، نمک و قند اضافی است و سرشار از فیبر، آنتی اکسیدان و چربی های غیر اشباع است. رژیم غذایی مناسب همچنین از طریق حفظ وزن مناسب و جلوگیری از افزایش وزن و کلسترول، به سلامت عروق و قلب کمک می کند.
برگشت سریع تپش قلب به حالت نرمال (Quick recovery rate)
یک نشانه دیگر سلامت قلب این است که بعد از انجام یک فعالیت ورزشی شدید که باعث افزایش تعداد ضربان قلب و ایجاد تپش قلب می شود، با توقف فعالیت ورزشی تعداد ضربان قلب شما سریع به حالت نرمال بر می گردد. شما می توانید این تست قلبی را انجام دهید به این صورت که یک فعالیت ورزشی را انجام دهید تا ضربان قلبتان فورا افزایش یابد سپس یک دقیقه استراحت کنید و دوباره فعالیت ورزشی را انجام دهید و دوباره یک دقیقه استراحت کنید و این کار را چندین بار انجام دهید. انتظار می رود در بازه های استراحت، تعداد ضربان قلبتان 20 عدد کمتر شود.
بهداشت مناسب دهان (Good oral health)
بیماری های اطراف دندان ها (periodontal diseases) ناشی از عفونت های باکتریایی هستند. درد و خون ریزی لثه ها می تواند یک زنگ خطر زود هنگام برای بیماری های قلبی باشد. باکتری ها می توانند از طریق دهان وارد گردش خون شوند و با ایجاد التهاب عروقی و پلاک های عروقی، احتمال ایجاد بیماری های قلبی را دو برابر کنند. بنابراین یک راه ساده برای حفظ سلامت قلب، رعایت بهداشت دهان و دندان و مسواک زدن منظم است.
تنفس سالم (Healthy breathing)
توانایی شما در نفس کشیدن طبیعی هنگامی که پیاده روی می کنید یک نشانه سلامت قلب شماست و به این معنی است که سیستم قلبی عروقی شما به طور طبیعی کار می کند و اکسیژن کافی را به ارگان ها می رساند. اگر در هنگام پیاده روی و بالا رفتن از پله و یا انجام فعالیت های شدیدتر مثل کوه نوردی و دویدن دچار تنگی نفس غیرطبیعی می شوید و همچنین در اندام های خود دچار تورم شده اید حتما به پزشک مراجعه کنید تا بررسی های لازم برای شما انجام شود. همینطور اگر شب ها هنگام خواب دچار تنگی نفس می شوید به طوری که از خواب بیدار می شوید و باید به کنار پنجره بروید و یا اینکه با دراز کشیدن دچار تنگی نفس می شوید، نشانه مشکلات قلبی هستند و باید توسط پزشکان مجرب و متخصص معاینه و بررسی شوید.
علائم خطر بیماری جدی قلبی
همچنین علائمی وجود دارد که درصورت مشاهده آن ها باید حتما به پزشک مراجعه کرد تا بررسی های لازم انجام شوند:
- تپش قلب
- تنگی نفس فعالیتی
- درد قلبی بعد از فعالیت
- آریتمی های قلبی
- حملات درد های قلبی
همچنین در صورت داشتن موارد زیر، باید جهت غربالگری بیماری های قلبی ویزیت شوند، منظور از غربالگری این است که افرادی که دارای ریسک فاکتور های زیر هستند حتی در صورت نداشتن هیچ علامتی باید به صورت دوره ای توسط پزشک متخصص قلب ویزیت شوند:
- سابقه خانوادگی مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی
- سابقه بیماری های زمینه ای مثل دیابت نوع 1 و چربی (هایپرلیپیدمی)
- سابقه بیماری های متابولیسم مثل کلیوی
- سابقه بیماری های ریوی
اهمیت غربالگری از این جهت است که برخی بیماری های قلبی مثل فشارخون، بیماری عروق کرونر، بیماری های دریچه های قلبی، بیماری های ارثی قلبی و نارسایی های قلبی می توانند بدون علامت باشند و وقتی که علائم آن ها بروز پیدا می کند بیماری به مراحل پیشرفته خود رسیده باشد. بنابراین در صورت شک به داشتن مشکلات قلبی، باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرد و بررسی های تخصصی لازم انجام شوند.
جمع بندی
امروزه به دلیل زندگی ماشینی و شغل های پشت میزی، میزان تحرک انسان ها کاهش یافته است و از طرفی به علت نداشتن وقت کافی برای مصرف غذاهای مناسب و سالم و مقوی، قسمت غالب غذای افراد را غذاهای آماده و سرشار از چربی تشکیل می دهد. این سبک زندگی باعث به خطر افتادن سلامت قلب و افزایش میزان بیماری های قلبی و سکته در سال های اخیر شده است. حال از کجا بدانیم که قلبمان سالم است؟ سلامت قلب را می توان با بررسی مواردی همچون تعداد ضربان قلب (Heart rate)، فشار خون (Blood pressure)، سطح انرژی (Energy level)، کلسترول (Cholesterol)، برگشت سریع تپش قلب به حالت نرمال (Quick recovery rate)، بهداشت مناسب دهان (Good oral health) و تنفس سالم (Healthy breathing) بررسی کرد. تعدا ضربان قلب شما باید بین 60 تا 100 عدد در هر دقیقه باشد. در صورتی که تعداد ضربان قلبتان بین 60 تا 100 عدد در دقیقه نبود، با پزشک متخصص مشورت کنید. یک فشار خون نرمال حدود 80/120 و پایین تر از آن است. عوامل مختلفی روی فشارخون موثرند ولی به طور کلی فشار خون بالای 80/130 را غیرطبیعی در نظر می گیرند و نیاز به مراجعه به پزشک و بررسی دقیق تر را دارد. فشار خون بالا اگر کنترل نشود می تواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود. اگر فعالیت قلب مختل شده باشد، سوخت لازم برای سلول ها فراهم نمی شود و شما احساس کمبود انرژی می کنید. خستگی مزمن می تواند یک نشانه خطر برا مشکلات قلبی باشد. اگر میزان کلسترول LDL در خون بیش از حد زیاد باشد می تواند باعث ایجاد تنگی و گرفتگی در عروق شود و مسیر خون رسانی به اندام ها را مختل کند و منجر به افزایش احتمال سکته و بیماری های قلبی عروقی شود. یک نشانه دیگر سلامت قلب این است که بعد از انجام یک فعالیت ورزشی شدید که باعث افزایش تعداد ضربان قلب و ایجاد تپش قلب می شود، با توقف فعالیت ورزشی تعداد ضربان قلب شما سریع به حالت نرمال بر می گردد. . باکتری ها می توانند از طریق دهان وارد گردش خون شوند و با ایجاد التهاب عروقی و پلاک های عروقی، احتمال ایجاد بیماری های قلبی را دو برابر کنند. توانایی شما در نفس کشیدن طبیعی هنگامی که پیاده روی می کنید یک نشانه سلامت قلب شماست و به این معنی است که سیستم قلبی عروقی شما به طور طبیعی کار می کند و اکسیژن کافی را به ارگان ها می رساند.
برای بررسی سلامتی قلبتان ضروری است که به پزشکان متخصص و مجربی همچون پزشکان مرکز ما مراجعه کنید تا شما را به طور کامل معاینه و چک کنند و صداهای قلبی شما را با مهارت و دقت بررسی کنند و آزمایش های لازم را برای شما چک کنند. یک قلب سالم لازمه یک زندگی شاد و پر نشاط است.
پیشنهاد ما به شما مرکز تخصصی قلب و عروق دکتر تپش است.
مرکز تخصصی ما با داشتن کادری مجرب، پیش از ملاقات با پزشک شما را با بیماری آشنا کرده و در مورد شیوه های درمان بیماری به شما مشاوره می دهد. این مرکز تخصصی دارای بهترین متخصصان قلب و عروق می باشد که در یک مجموعه گرد هم آمده اند.
پس می توانید با خیال راحت به این مرکز مراجعه کنید و از خدمات آن بهره ببرید. برای کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی بیشتر با خدمات مرکز تخصصی قلب دکتر تپش می توانید به صفحه تماس با ما مراجعه فرمایید.