درد قفسه سینه و تنگی نفس؛ مشکلات قلبی چون نارسایی قلبی
امروزه از متداول‌ترین علائم و نشانه‌های مربوط به بیماران قلبی و ریوی، درد قفسه سینه و تنگی نفس می‌باشد که گاهی هریک به تنهایی در بدن بیمار پدیدار می‌شود ولی وجود همزمان این دو عارضه در کنار یکدیگر می‌تواند، مهم و حتی بسیار خطرناک باشد. درد قفسه سینه در صورت تداوم می‌تواند هشداری بر مشکلات جدی قلبی و ریوی باشد و از همین رو نیازمند پیگیری جدی است.
همچنین احساس درد در جناغ سینه و یا تنگ شدن تنفس می‌تواند شرایط پرتنش و استرس زایی را برای شما ایجاد کند. پس اگر شما هم از آن دسته از افرادی هستید که مبتلا به درد در قفسه سینه هستید، مطالعه و شناخت علل شایع و روش‌های تشخیص و درمان این عارضه برای شما الزامی است. مطالعه این مطلب به شما پیشنهاد می‌شود.
فهرست مطالب:
علائم و عوارض درد قفسه سینه و تنگی نفس
تعریف درد قفسه سینه سمت چپ و تنگی نفس
علت همزمانی درد قفسه سینه و تنگی نفس
علت درد قفسه سینه و پشت تنگی نفس
نارسایی های قلبی پیشرفته
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت مشکلات قلبی
درد قفسه سینه سمت راست و تنگی نفس بعلت مشکلات ریوی
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت مشکلات گوارشی
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت حملات پانیک و اضطراب
سخن آخر
علائم و عوارض درد قفسه سینه و تنگی نفس
سنگینی و درد قفسه سینه و پشت تنگی نفس از عوارض و علایم بسیار مهم و هشدار دهنده بیماری‌های قلبی و حملات قلبی است. البته این نکته هم یادتان باشد که در همه موارد سنگینی جناغ سینه و تنگی نفس نشان‌دهنده بیماری‌های قلبی نیست و معمولا با عوامل ریوی یا گوارشی مرتبط است.
بااین‌حال به علت حساسیت و اهمیت قلب، وقتی چند نشانه از وجود نارسایی‌های قلب با هم اتفاق می‌افتند، در اولین مرحله باید با یک متخصص قلب مشورت و در صورت شدید بودن درد قفسه سینه و تنگی نفس و پشت سریعا به اورژانس مراجعه نمایید.
اگر این عوارض و علائم به علت حملات قلبی باشند، هر یک ثانیه برای شما بسیار گرانبها است و می‌تواند زندگی شما یا اطرافیانی که دچار این علائم شده‌اند را نجات دهد.
تعریف درد قفسه سینه سمت چپ و تنگی نفس
درد در سمت راست قفسه سینه و تنگ شدن تنفس شامل احساس فشار یا سوزش داخل جناغ سینه است که می‌تواند دلایل مختلف و زیادی داشته باشد همچنین تنگی نفس وضعیتی همانند نفس نفس زدن و در مواردی احساس خفگی است.
هریک از این علائم و احساس درد در جناغ سینه و تنگی نفس می‌توانند در زمان استراحت و یا در حین فعالیت فیزیکی اتفاق بیافتد.
علت همزمانی درد قفسه سینه و تنگی نفس
یکی از مهم‌ترین دلایل بروز همزمان درد قفسه سینه و تنگی نفس در یک فرد می‌تواند بیماری‌های انسدادی عروق کرونری باشد. در این بیماری به علت گرفتگی عروق قلبی و نرسیدن خون لازم و کافی به عضلات قلبی، فرد دچار درد در جناغ سینه می‌شود و بدلیل عدم توانایی قلب در پمپاژ خون به بافت‌های دیگر بدن، فرد در حین حرکت دچار تنگی نفس نیز می‌شود.
در این حالت معمولا در زمان فعالیت‌های فیزیکی دچار درد در قفسه سینه و تنگی نفس می‌شود و به اصطلاح نفس کم می‌آورد. اینکه چه سطحی از فعالیت‌های فیزیکی به بروز این علائم منجر شود بستگی به شدت تنگی و گرفتگی عروق دارد.
در موارد بسیار شدید ممکن است حتی با فعالیت بسیار کم فرد دچار درد در جناغ سینه و تنگی نفس شود. در برخی موارد هم که میزان گرفتگی زیاد نیست فرد قادر به فعالیت بیشتری است و مثلا فقط در هنگام بالارفتن از سربالایی‌ها و سطوح شیب دار دچار علامت می‌شود.
علت درد قفسه سینه
قفسه سینه از قسمت گردن تا بالای حفره شکمی تعریف می‌شود و با توجه به اعضای گوناگونی که در این قسمت قرار دارد از قبیل ریه، قلب، آئورت و عروق بزرگ، دنده‌ها، عضلات، معده، بیماری هر کدام از این اعضا می‌تواند باعث درد قفسه سینه سمت چپ و تنگی نفس ایجاد نماید. در ادامه به علل نسبتا شایع درد در جناغ سینه و تنگی نفس خواهیم پرداخت.
نارسایی‌های قلبی پیشرفته
از دیگر دلایل وجود همزمان این دو عارضه، نارسایی‌های قلبی پیشرفته هستند و می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود و فرد در حین فعالیت دچار درد قفسه سینه و تنگی نفس می‌شود. تنگی نفس به علت نارسایی قلبی اغلب شدید هستند و نسبت به درد در جناغ سینه در این بیماران دارای عوارض بیشتری است.
فشارخون بالا در افراد مبتلا می‌تواند به علائم فوق منجر شوند. علت درد در قفسه سینه در چنین افرادی معمولا ناشی از آسیب فشارخون بالا به عروق ریز و مویرگ‌های قلبی است.
هم چنین بخاطر بالا بودن فشارخون اغلب چنین افرادی دچار آسیب به ریه و سیستم تنظیم فشار ریوی نیز می‌شوند همچنین ضخیم شدن عضلات قلبی و سفت شدن بافت عضلات قلب باعث بروز درد جناغ سینه و تنگی در تنفس می‌گردند.
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت مشکلات قلبی
در بیشتر موارد درد پشت قفسه سینه و تنگی نفس که با مشکلات قلبی و یا حمله قلبی در ارتباط است، علائم زیر را خواهد داشت :
• احساس فشار و سنگینی در قسمت سینه و پشت
• دردی سوزاننده در قسمت پشت، گردن، فک، شانه و دست‌ها به خصوص زمانی که دست چپ کشیده شود.
• تنگی نفس، تعریق، سرگیجه و تهوع
• حس سبکی سر و ضعف ناگهانی
• تپش قلب و آریتمی
– علل قلبی
قلب اولین قسمتی است که پزشک در هنگام بروز درد در جناغ سینه سمت راست و تنگی نفس به بررسی آن می‌پردازد. خود قلب از عروق کرونر، دریچه‌های قلبی و لایه‌ها و پرده‌های اطراف قلب تشکیل شده است.
– بیماری‌های عروق کرونر قلب
شایع‌ترین دلیل گرفتگی عروق کرونر قلب، رسوب چربی در دیواره عروق خون و ایجاد کیسه‌هایی از چربی بنام پلاک‌های آتروسکلروزی داخل عروق است. این عارضه پلاک‌های آتروسکلروزی که موجب تنگی عروق کرونری می‌شوند، به دو روش می‌توانند باعث ایجاد عارضه و درد سمت چپ قفسه سینه سمت و تنگی نفس شوند.
– آنژین پایدار و علت داغ شدن قفسه سینه
تنگی رگ‌های قلب با محدود کردن حرکت خون و افت اکسیژن و مواد غذایی در عضله قلبی می‌تواند علت داغ شدن جناغ سینه، ناراحتی و درد قفسه سینه سمت راست و تنگی نفس بشود.
این درد در بیشتر موارد در قسمت وسط جناغ سینه و در پشت جناغ سینه به صورت یک احساس درد گرفتگی و فشار نمایان می‌شود. بعضی از بیماران از واژه‌هایی همانند احساس سوزش و داغ شدن قفسه سینه، احساس شبیه به پاشیدن فلفل بر روی قلب و یا جمع شدن جناغ سینه برای بیان عارضه آنژین استفاده می‌کنند.
علت داغ شدن قفسه سینه و آنژین صدری به دلیل افزایش نیاز قلب به مصرف اکسیژن و مواد غذایی در حین ورزش و فعالیت‌های فیزیکی و حتی استرس و فشارهای روحی بیشتر شده و با استراحت و کاهش ضربان قلب برطرف می‌شود.
البته این نوع درد در جناغ سینه و تنگ شدن تنفس غیر از رسوب چربی خون و پلاک های چربی همچنین باعث آسیب به عروق ریز قلبی یا اسپاسم عروق قلبی هم بشود.
– آنژین ناپایدار و سکته‌های شدید و گسترده قلبی:
این نوع عارضه و درد سمت راست قفسه سینه و تنگی نفس ناشی از شدید شدن میزان تنگی کرونر یا رشد سریع و پاره شدن پلاک آتروسکلروزی ناشی می‌شود.
این درد و عارضه در هنگام استراحت و یا با حداقل‌ترین فعالیت فیزیکی ایجاد می‌شود و یکی از موارد اورژانسی است. در حادترین و شدیدترین حالت سکته و حمله قلبی اگر میزان گرفتگی رگ به شکل کامل باشد به سکته یا انفارکتوس قلبی منجر می‌شود.
شایع‌ترین علامت و عارضه سکته قلبی در مردان و زنان، درد و فشار در ناحیه فک صورت و ناحیه پشت کمر در زمان سکته است.
درد در جناغ سینه و تنگی نفس به علت حملات حاد کرونری عموماً در حالت استراحت ایجاد می‌شود و بسیار شدید است. این مدل درد و عارضه با استراحت کاهش نمی‌یابد و می‌تواند موجب تنش و اضطراب شدید برای بیمار بشود.
در این بیماری به جز درد سمت راست قفسه سینه و تنگی نفس علائم دیگری هم ایجاد می‌شود که توجه به آنها ضروری است، مانند:
• تعریق سرد
• تهوع و استفراغ
• ضعف و بیحالی
• سرگیجه و سنکوپ
• افتادن و بیهوش شدن
– پرولاپس دریچه میترال:
این بیماری در حقیقت ناشی از اختلالاتی در طول و ضخامت دریچه میترال است که موجب می‌شود دریچه میترال در زمان انقباض قلب که باید به صورت طبیعی بسته شود، کامل و صحیح بسته نمی‌شود یا به سمت داخل دهلیز چپ پرولاپس پیدا می‌کند.
پرولاپس دریچه میترال در اغلب موارد بدون علامت است به جز در موارد حاد که عدم اتصال لت‌های دریچه میترال منجر به نارسایی دریچه میترال می‌شود و می‌تواند باعث بروز علائم مربوط به نارسایی دریچه مانند تنگی نفس و خستگی زودرس شود.
درد به علت بروز پرولاپس دریچه میترال ناشایع بوده و هنوز رابطه مشخصی بین درد قفسه سینه و تنگی نفس و پرولاپس دریچه میترال اثبات نشده است.
این نوع درد که معمولا به صورت درد سمت چپ جناغ سینه و تنگی نفس احساس می‌شود، ارتباطی به فعالیت فیزیکی ندارد و در بیشتر موارد به دنبال استرس و تنش‌های روحی، عصبانیت، هیجانات زیاد و کم خوابی ایجاد می‌شود.
بیشتر بیمارانی که از درد و عارضه قفسه سینه رنج می‌برند، در کنار آن از استرس و تنش‌های عصبی، احساس سرگیجه، احساس ضعف خستگی و تپش قلب نیز شکایت دارند.
– پریکاردیت:
التهاب لایه پریکارد موجب ایجاد نوعی درد در جناغ سینه می‌شود که به درد سینه “پلورتیک” معروف است. این نوع درد قفسه سینه و پشت تنگی نفس به صورت فرو رفتن جسم نوک تیز در قلب احساس می‌شود که با نفس کشیدن، تغییر موقعیت قرارگیری بدن و حرکات قفسه سینه بدتر می‌شود. دراز کشیدن باعث وخیم‌تر شدن و نشستن و خم شدن به جلو موجب بهبود عوارض می‌شود.
– پارگی شریان آئورت:
درد به علت دایسکشن آئورت بسیار حاد و سریع است. این درد به صورت سریع و ناگهانی و با بیشترین شدت در ناحیه فوقانی جناغ سینه ایجاد می‌شود که حتی به قسمت گردن و پشت قفسه سینه هم گسترش پیدا کند. در کنار درد قفسه سینه سمت چپ و تنگی نفس، کاهش سطح هوشیاری و تغییرات شدید فشارخون هم می‌تواند ایجاد شود.
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت مشکلات ریوی
بعد از قلب اصلی‌ترین عضو درون جناغ سینه، ریه‌ها هستند که در سمت قلب و در پشت دنده‌ها قرار گرفته‌اند. اکثر بیماری‌های ریه مانند برونشیت و آسم با تنگی نفس و سرفه همراه است و در اغلب موارد بدون درد هستند. در دو مورد از بیماری‌های ریوی که عبارتند از پنومونی یا عفونت ریه و آمبولی شریان ریوی، اغلب منجر به بروز درد در سمت راست قفسه سینه و تنگ شدن تنفس می‌شود.
مشکلات مربوط به ریه‌ها یا شش‌ها می‌تواند منجر به درد قفسه سینه و تنگی نفس شود، که شامل موارد زیر است :
• آمبولی ریه: زمانی که حرکت جریان خون در رگ‌ها بعلت وجود لخته داخل ریه متوقف و مسدود شود و یکی از شرایط اورژانسی و تهدید کننده حیات است که می‌تواند با احساس درد در جناغ سینه سمت چپ و تنگ شدن نفس شدید رخ بدهد و یکی از اصلی‌ترین و خطرناک‌ترین عارضه درد در قفسه سینه و تنگی نفس شدید و ناگهانی، آمبولی ریه می‌باشد.
همچنین آمبولی ریه با نشانه‌هایی همچون سرفه‌های خونی، استفراغ خونی، افزایش ضربان قلب، افزایش تعداد تنفس‌های سطحی و کم عمق همراه است و اکثر بیماری‌های آمبولی ریه در صورت تشخیص و درمان دیربهنگام متاسفانه بسیار خطرناک و کشنده است.
پس تشخیص و معاینه درد در جناغ سینه و تنگی نفس ناگهانی برای افرادی با اضافه وزن بالا، افراد کم تحرک، زنان باردار، زنانی که قرص‌های هورمونی مصرف می‌کنند، افرادی که جراحی‌های شکم و لگن و اندام تحتانی داشته‌اند، افرادی که شکستگی‌های گسترده شکم به پایین داشته‌اند بسیار واجب و ضروری است.
• افتادگی شش‌ها : زمانی روی می‌دهد که هوا به قسمت بین ریه و دنده ها نفوذ کند.
• فشارخون بالا در ریه‌ها: فشار خون بالا داخل رگ‌های ریه منجر به بروز درد قفسه سینه و پشت تنگی نفس می‌شود.
– عفونت ریه‌ها
عفونت ریه یا پنومونی درد سینه پلورتیک ایجاد می‌کند یعنی درد در جناغ سینه سمت راست و تنگی نفس باعث احساس دردی تیز در جدار قفسه سینه که با تنفس و جابجاشدن بیمار تغییر می‌کند و بیمار قادر نیست تنفس عمیق انجام دهد زیرا درد سینه باعث قطع تنفس خواهد شد. در اغلب موارد در کنار درد قفسه سینه و تنگی نفس، تب، سرفه و خلط هم وجود دارد.
– درد جدار قفسه سینه
این مدل درد بر روی قسمت دیواره جناغ سینه روی می‌دهد و عوارض آن احساس درد یا تشدید درد بهمراه لمس محل آسیب است. این مدل از درد سینه به علت بیماری‌های ناحیه دیواره قفسه سینه که شامل عضلات و استخوان‌های دنده و ستون فقرات می‌باشد، ایجاد می‌شود.
– کوستوکندریت
این بیماری از در اثر التهاب محل اتصال دنده‌ها به استخوان مربوط به جناغ سینه بروز می‌کند. بیمار درد نقطه‌ای را در دو سمت استخوان جناغ سینه و در ناحیه سر دنده‌هایی که به یکدیگر متصل می‌شوند، که توسط لمس بیمار یا پزشک تشدید شده و منجر به شکایت آنها می‌شود.
– فیبرومیالژی و آرتریت روماتویید
این‌ها دو نمونه از بیماری‌های روماتولوژی هستند که در موجب التهاب و بروز حساسیت بر روی دنده‌ها و درد قفسه سینه سمت راست و تنگی نفس ایجاد می‌شود.
شکستگی و ضربه و فشار به دنده‌ها، بدخیمی‌های استخوانی مانند میلوم مولتیپل یا گسترش تومورهای سایر قسمت‌های بدن به دنده‌ها و پوکی حاد استخوان هم می‌توانند باعث دردهای نقطه‌ای و موضعی بر روی جناغ سینه شود.
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت مشکلات گوارشی
مشکلات گوارشی زیر باعث بروز درد در قفسه سینه و تنگی نفس می‌شوند
احساس سوزش در ناحیه سردل یا ترش: احساس سوزش در ناحیه پشت استخوان جناغ سینه زمانی که اسید معده از قسمت داخل معده به سمت مری منتقل می‌شود.
مشکلات خوردن و بلع غذا: اختلال در کارکرد مری که باعث بلع دردناک غذا می‌شود.
کیسه صفرا یا لوزالمعده (پانکراس): مشکلات و اختلالات در این دو عضو می‌تواند موجب درد در قفسه سینه و تنگی نفس شود.
– رفلاکس معده
در بعضی از افراد پس از خوردن غذا به ویژه غذای‌های سنگین احساس درد و سوزش در ناحیه فوقانی شکم و در زیر جناغ سینه می‌شود. این نوع درد اغلب ناشی از پر شدن معده و برگشت اسید معده به سمت مری است و با عوارض و علائم زیر همراه است:
• بازگشت غذا یا مایعات به سمت گلو
• سوزش در ناحیه گلو
• سرفه های مداوم
• گرفتگی صدا
نکته‌ای که در مورد عاضه درد معده و رفلاکس به سمت مری وجود دارد این است که در بعضی از بیماران درد بعلت سکته قلبی در این قسمت احساس می‌شود و ارتباط دادن عارضه و درد ناحیه بالای شکم به ناراحتی معده، می‌تواند باعث تداخل و عدم تشخیص حمله قلبی و عوارض حاد بشود.
– زخم معده
یکی از متداول‌ترین و مهم‌ترین بیماری‌هایی که علائم و عارضه‌های آن با ناراحتی قلبی شباهت و تداخل دارد و معمولا با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شود، درد و عارضه به علت زخم معده و زخم اثنی اعشر است.
درد زخم معده معمولا با غذاخوردن ارتباط مستقیم دارد و در اثر فعالیت فیزیکی بیشتر نمی‌شود. بدترین وضعیت و تشخیص به این شکل می‌باشد که بیمار دردهای ناحیه قلبی را به عوارض و ناراحتی دستگاه گوارش و معده ارتباط داده و موجب تاخیر در درمان ناراحتی قلبی خود بشود.
درد قفسه سینه و تنگی نفس بعلت حملات پانیک و اضطراب
از دیگر علل بروز همزمان درد قفسه سینه و تنگی نفس مسائل اضطرابی هستند که در بعضی اشخاصی که به بیماری استرس و اضطراب شدید مبتلا هستند دیده می‌شود.
البته در مواردی که دلیل بروز درد در جناغ سینه و تنگی نفس مسائل اضطرابی و حمله پانیک است این علایم اغلب در زمان استراحت و یا به علت تنش‌های شدید عصبی اتفاق می‌افتد.
حمله پانیک می‌تواند باعث بروز درد در قفسه سینه و تنگی نفس بشود ولی خطرناک‌ترین موارد، مشکلات قلبی و ریوی است. در اکثر موارد ایجاد درد در جناغ سینه و تنگی نفس بعلت حملات پانیک با استراحت و حفظ آرامش پس از چند دقیقه برطرف می‌شود.
سخن آخر
حال اگر بعد از مطالعه این مقاله یکی از نشانه‌های ذکر شده در این مقاله را داشتید، و با علم بر اینکه اکثر درد قفسه سینه و تنگی نفس خطر شدید و حادی ندارند، ولی بعلت آنکه احتمالا علل خطرناکی همچون حملات قلبی و سکته نیز نشانه‌های مشابهی با این عارضه دارند، برای اطمینان خاطر بیشتر از وضعیت سلامتی خود هرچه سریعتر با پزشک متخضص قلب و عروق با تجربه مشورت کنید.
معمولا متخصص قلب بعد از معاینه و بررسی عوارض و علائم شما در مورد روش‌های تشخیصی بعدی تصمیم می‌گیرد. نوارقلب و اکوکاردیوگرافی و تست ورزش معمولا از اولین اقداماتی هستند که در این موارد باید انجام بشوند.
در صورت بروز ناگهانی و شدید درد در جناغ سینه مراجعه سریع و اورژانسی به پزشک متخصص قلب و عروق از نابودی و تخریب ماهیچه‌های قلب و یا حتی مرگ جلوگیری می‌کند