اگر فشارخون بالایی دارید یا از ایجاد فشار خون بالا (هایپر تنشن) نگران هستید، پیروی از یک رژیم غذایی مناسب و انتخاب بهترین صبحانه برای فشار خون بالا به‌عنوان اصلاح سبک زندگی می‌تواند تأثیر زیادی در کنترل فشارخون و عواقب ناگوار ناشی از آن مانند حملات قلبی و مغزی داشته باشد. از دید بهترین دکتر فوق تخصص فشار خون اصلاح سبک زندگی بهترین قاتل هایپر تنشن است که میتوانید در مراحل ابتدایی تشخیص این بیماری به‌راحتی با انجام آن‌ها از افزایش بیش‌ازحد فشار و خطرات ناشی از آن جلوگیری نمایید.
فهرست مطالب
اهمیت انتخاب صحیح صبحانه برای فشار خون بالا
هایپر تنشن را به‌عنوان قاتل خاموش می‌شناسند، زیرا در بسیاری از بیماران هیچ علامتی از خود بروز نمی‌دهد تا هشداری برای مراجعه به پزشک باشد. این بیماری به‌آرامی و بدون هشدار ایجاد می‌شود و می‌تواند منجر به مشکلات جدی مانند حمله قلبی، سکته مغزی و بیماری کلیه شود.
تنها راهی که در صورت عدم وجود علائم میتوانید متوجه شوید که هایپر تنشن دارید، اندازه‌گیری فشارخون بهصورت منظم در خانه و همچنین در معاینات دوره‌ای توسط متخصص است؛ اما حتی قبل از اینکه متوجه شوید هایپر تنشن دارید، میتوانید با غذا خوردن درست، مثل انتخاب صحیح صبحانه تا حد بسیار قابل‌توجهی از افزایش فشارخون و مشکلات ناشی از آن جلوگیری نمایید.
همچنین این رژیم یک روش عالی برای شروع مبارزه با هایپر تنشن است؛ زیرا بسیاری از مواد غذایی در صبحانه‌های معمول وجود دارد که می‌تواند فشارخون شما را بالا ببرد و به همان اندازه انتخاب‌های سالم‌تر هستند که می‌تواند شما را در برابر هایپر تنشن محافظت کند که در ادامه این موارد را برایتان معرفی خواهیم کرد.
همچنین متأسفانه هایپر تنشن در بسیاری از افراد علائم خاصی را از خود نشان نمی‌دهد و تنها درصورتی‌که چکاپ‌های سالیانه انجام شود ممکن است متخصص قلب شما به این موضوع پی ببرد؛ اما درصورتی‌که فشار بیش‌ازحد بالا باشد ممکن است با سردرد، خون‌دماغ شدن، احساس گرما و … این فشار بالا مشخص شود.
آنچه مهم است این است که اگر در نزدیکان درجه یک خود افرادی را دارید که دچار هایپر تنشن هستند یا فکر می‌کنید سبک زندگی شما احتمال این بیماری را افزایش داده است بهتر است در اسرع وقت به یک مرکز تخصصی قلب و فشارخون مراجعه کرده و از سلامت خود مطمئن شوید.
بیشتر بدانید : نمک فشار را بالا میبرد یا پایین
بهترین صبحانه مناسب فشار خون بالا شامل چه مواردی است؟
شاید فکر کنید چون قرار است رژیم صبحانه را انتخاب کنید، محدود می‌شوید، درحالی‌که شما انتخاب‌های زیادی دارید و میتوانید هم‌زمان با مبارزه با فشارخون از طریق انتخاب وعده‌های غذایی صحیح تنوع بسیار خوبی در صبحانه‌های خود داشته باشید. اگر بخواهیم بهترین انتخاب‌ها را بیان کنیم، عبارت‌اند از:
-
نوشیدن یک فنجان چای به همراه آب یک لیموی تازه:
هنگامی‌که رگ‌های خونی شما باریک می‌شود، جریان خون کاهش می‌یابد و فشارخون برای خون‌رسانی مناسب به اندام‌های مختلف بدن افزایش پیدا می‌کند. شما میتوانید با یک فنجان چای و آب‌لیمو در ابتدای صبح با این موضوع مقابله کنید.
تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن مقدار مناسبی چای می‌تواند به رگ‌های خونی شما کمک کند تا انعطاف‌پذیرتر شوند، بنابراین خون راحت‌تر جریان می‌یابد و منجر به کاهش فشارخون و قلب سالم‌تر می‌شود. همچنین مواد فعال موجود در چای پلی فنول هستند. این ترکیبات گیاهی به‌عنوان آنتی‌اکسیدان در بدن عمل می‌کنند و باعث کاهش التهاب و تقویت فعالیت اکسید نیتریک در روکش رگ‌های خونی می‌شوند.
اکسید نیتریک روی سلول‌های اندوتلیوم کار می‌کند و باعث می‌شود رگ‌های خونی گسترده شود، جریان خون را بهبود بخشد و فشارخون را کاهش دهد، اما قهوه این‌طور نیست و قهوه کافئین‌دار می‌تواند حتی فشارخون را بالا ببرد و بهتر است بخصوص در افرادی که هایپر تنشن برایشان تشخیص داده شده است، کمتر و بهصورت تفریحی استفاده شود. البته در صورت تشخیص هایپر تنشن برای شما، همان مقدار کم هم بهتر است بعد از مشورت با پزشک در برنامه روزانه شما قرار بگیرد.
-
ساندویچ‌های آماده یا تهیه شده در خانه از سوسیس و بیکن را کنار بگذارید.
ممکن است فکر کنید که نمک پاشیدن روی تخم‌مرغ‌های خرد شده شما یک عادت بد برای کنترل فشارخون است، اما عادت‌های بسیار بدتری نسبت به مقداری نمک پاشیده شده روی تخم‌مرغ به‌عنوان چاشنی وجود دارد.
بسیاری از افراد که ممکن است شما نیز از این دسته باشید عادت دارند در برخی از وعده‌های صبحانه خود از ساندویچ‌های بیکن یا سوسیس استفاده می‌کنند که جزء غذاهای فراوری‌شده است و حتی اگر از برند خوبی باشند دارای نمک بسیار بالایی هستند.
بنابراین اکیداً توصیه می‌شود از گوشت‌های یخ‌زده مانند بیکن، سوسیس حتی اگر از گوشت بوقلمون باشد، پنیر برای هایپر تنشن با نمک زیاد و ساندویچ‌های فراوری‌شده خودداری کنید.
یک ساندویچ فراوری‌شده برای صبحانه شما می‌تواند نصف یا بیش از این مقدار نمک روزانه که از طریق انجمن‌های قلب برای افراد با هایپر تنشن در روز توصیه می‌شود را ایجاد نماید. به‌جای این مواد غذایی بهتر است برای صبحانه از میوه، غلات کامل، نان تست، آووکادو و ماست استفاده نمایید.
-
در وعده اول یک گریپ‌فروت بخورید
شاید شنیده باشید که خوردن نیمی از یک گریپ‌فروت قبل از غذا می‌تواند به شما در کاهش وزن کمک کند، اما آیا می‌دانید که این عادت می‌تواند به کنترل فشارخون و سلامت قلب شما نیز کمک کند؟ بهترین غذا برای ایجاد فشارخون مناسب و برای لذت بردن از صبحانه، مرکبات مانند پرتقال، گریپ‌فروت، لیمو و سایر گزینه‌های مرکبات است.
میتوانید به‌جای گریپ‌فروت یک لیوان کوچک آب‌پرتقال طبیعی بنوشید. مرکبات سرشار از پتاسیم است که به کاهش فشارخون کمک می‌کند و سدیم ندارند. همچنین، ترکیبات فعال زیستی در مرکبات وجود دارد که به بهبود سلامت قلب کمک می‌کند.
توجه داشته باشید که تنها میوه‌های طبیعی و آب طبیعی مرکبات این خواص را دارد و استفاده از آب‌میوه‌های صنعتی نه‌تنها در کنترل فشارخون شما کمکی نمی‌کنند بلکه به دلیل افزودنی‌هایی که دارند حتی می‌توانند فشارخون شما را افزایش دهند یا منجر به افت شدید قند شوند.
-
میتوانید مقداری ماست را در صبحانه قرار دهید
محصولات لبنی مانند پنیر برای هایپر تنشن به‌طور مناسب یعنی با نمک پایین، شیر و ماست سرشار از پتاسیم و سایر مواد مغذی هستند که به کاهش فشارخون کمک می‌کنند. این مواد مغذی همچنین شامل کلسیم، منیزیم، روی، فسفر و ویتامین‌های A، B-12 و ریبوفلاوین است. البته شیر و ماست کم‌چرب توصیه می‌شود.
به‌طورکلی نیز مصرف حداقل 2 وعده روزانه از هر محصول لبنی با خطر 11 تا 12 ٪ کمتر از دیابت و هایپر تنشن همراه است. مصرف بیشتر غذاهای لبنی، به‌ویژه لبنیات کامل، با شیوع کمتر سندرم متابولیک و با خطر کمتری از هایپر تنشن و دیابت، همراه خواهد بود.
- استفاده از انواع لوبیاهای پخته در وعده صبحانه:
با قرار دادن انواع لوبیاهای پخته که بهصورت خانگی تهیه می‌شوند شما فیبر، پروتئین و مواد مغذی بسیار خوبی را برای شروع روز خود دریافت خواهید کرد و حتی تا وعده ناهار کمتر احساس گرسنگی می‌کنید که به کنترل وزن نیز کمک می‌کند و همچنین سلامت قلب شما را تقویت خواهد کرد.
سایر حبوبات مانند نخود، عدس، نخودفرنگی و … نیز می‌توانند این خواص را برای شما ایجاد کنند و به‌عنوان صبحانه انتخاب شوند اما به‌شرط اینکه با چاشنی‌های مناسب و نمک پایین تهیه شوند و به‌هیچ‌وجه از کنسروها که سرشار از سدیم و روغن هستند، استفاده نگردد.
- ماست خود را با میوه‌هایی مانند گیلاس ترکیب کنید.
شما میتوانید ماست خود را با چند دانه گیلاس در وعده صبحانه ترکیب کنید که ضمن حس تازگی و طراوت در شما برای کنترل هایپر تنشن عالی است و یا یک لیوان کوچک آب گیلاس ترش طبیعی بنوشید. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف گیلاس در وعده صبحانه به لطف فراوانی مواد مغذی مانند پلی فنول و پتاسیم می‌تواند به کاهش فشار خون و کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و سکته مغزی کمک کند.
-
یک تکه هندوانه شیرین در وعده صبحانه داشته باشید
گیلاس، پرتقال یا موز تنها میوه‌های مناسب برای صبحانه مناسب فشار خون بالا نیست. یک فنجان هندوانه به حجم 170 میلی‌گرم هم پتاسیم الکترولیت کاهش‌دهنده BP کافی را برای بدن شما تامین خواهد کرد. محققان دریافتند که هنگامی‌که زن و مرد چاق که از هایپر تنشن رنج می‌برند هندوانه را در وعده‌های روزانه خود بخصوص هنگام صبح مصرف می‌کنند، فشارخون آن‌ها حتی وقتی افراد در شرایط استرس‌زا قرار می‌گیرند، کاهش می‌یابد.
-
سفیده تخم‌مرغ هم زده
بر اساس تحقیقات انجام‌شده در مورد صبحانه برای فشار خون بالا مشخص شده است که سفیده تخم‌مرغ حاوی گروهی از اسیدهای آمینه به نام RVPSL است که می‌توانند فشارخون را کاهش دهند. به همین دلیل سفید تخم‌مرغ (نه زرده آن) یکی از عناصر مهم یک صبحانه سالم است و هیچ‌کدام از چربی‌های تخم‌مرغ کامل را ندارد.
همچنین افزودن هرگونه سبزیجات به سفیده تخم‌مرغ باعث افزایش مواد مغذی می‌شود و اگر بتوانید گوجه‌فرنگی و اسفناج را نیز با آن ترکیب کنید، بسیار عالی خواهد بود. گوجه‌فرنگی به افزایش پتاسیم در بدن کمک می‌کند و اسفناج منیزیم، پتاسیم و کلسیم را تأمین خواهد کرد. برای افزایش کلسیم، روی تخم‌مرغ‌های هم زده خود را با پنیر برای هایپر تنشن بهصورت پنیر کم‌چرب و رنده شده بپوشانید.
-
کلوچه‌های سبوس‌دار و پر از میوه
بر اساس تحقیقات انجام‌شده تغذیه بالینی، خوردن سه وعده غذای سبوس‌دار در هر روز فشارخون را به‌خوبی کنترل می‌کند و حتی کاهش می‌دهد. اولین وعده روزانه خود را با کلوچه‌های تهیه شده از غلات کامل مانند گندم کامل، جو دوسر یا سبوس گندم و موز، کشمش یا زغال‌اخته شروع کنید. موز و کشمش پتاسیم و منیزیم بسیار خوبی را برای بدن تأمین می‌کنند.
بلوبری نیز مملو از فلاونوئیدهایی به نام آنتوسیانین است که به کاهش فشارخون کمک می‌کند. کلوچه‌های سبوس‌دار را با یک لیوان شیر کم‌چرب برای تأمین کلسیم و پروتئین ترکیب کنید. البته بازهم توصیه می‌شود از کلوچه‌های آماده در بازار برای رسیدن به این هدف استفاده نکنید؛
زیرا این کلوچه‌ها اکثراً با افزودنی‌های مضر برای فشارخون بخصوص سدیم زیاد ترکیب شده‌اند و می‌توانند حتی برای شما ضرر داشته باشند. منظور از موارد گفته شده کلوچه‌های تهیه شده در خانه است که میتوانید بهصورت هفتگی آماده کنید.
-
ترکیب ماست و آجیل
علاوه بر میوه‌های مختلف که در قسمت‌های قبل گفته شد میتوانید برخی از دانه‌های آجیل را به ماست اضافه کرده و برای صبحانه استفاده نمایید. درحالی‌که ماست به‌تنهایی یک صبحانه عالی است، با افزودن مواد اضافی تأثیر آن بر فشار خون خود را افزایش خواهید داد.
مثلاً میتوانید جوانه گندم را در ماست وانیلی کم‌چرب هم بزنید، با قاشق روی سیب‌های ورقه شده، زغال‌اخته، توت‌فرنگی یا موز بریزید و روی آن مقداری گردو یا بادام بپاشید. آجیل‌ها منیزیم دارند، سیب و موز نیز به افزایش پتاسیم و منیزیم کمک می‌کنند و توت‌فرنگی به‌اندازه بلوبری سرشار از آنتوسیانین است.
رژیم غذایی DASH
شما میتوانید از رژیم غذایی دش نیز به‌عنوان یک رژیم غذایی عالی نه‌تنها برای صبحانه برای فشار خون بالا بلکه در کل شبانه‌روز استفاده کنید تا بهتر بتوانید فشارخون خود را کنترل نمایید. DASH به‌عنوان رژیم غذایی برای متوقف کردن هایپر تنشن است. این یک برنامه غذایی بسیار سالم و مقوی است که به‌طور خاص برای افرادی که دارای هایپر تنشن هستند یا می‌خواهند از آن جلوگیری کنند، طراحی شده است و بسیار مؤثر می‌باشد.
رژیم غذایی Dash بر روی استفاده از غذاهای کامل مانند میوه، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین بدون چربی و چربی‌های سالم از ماهی، آجیل، دانه‌ها و روغن‌های اشباع‌نشده تمرکز دارد. مطالعات انجام در این زمینه نشان می‌دهد که پیروی از این برنامه غذایی می‌تواند فشارخون را در چند هفته کاهش دهد.
درحالی‌که DASH مصرف غذاهای پرچربی سدیم و اشباع را برای بیماران محدود می‌کند، قدرت کاهش فشارخون رژیم غذایی ممکن است به این دلیل باشد که غذاهای موجود در این رژیم خاص ازنظر پتاسیم، کلسیم و منیزیم غنی هستند و همه مواد معدنی کلیدی که فشارخون را تنظیم می‌کنند در غذاهای موجود در این رژیم گنجانده شده است.
بیشتر بخوانید : درمان فشار خون بالا در خانه
آیا پنیر برای فشار خون بالا مناسب است؟
بسیاری از ما ایرانی‌ها عادت داریم در وعده صبحانه خود حتماً از یکی از انواع پنیرهای صبحانه استفاده کنیم که بسیار هم لذیذ هستند؛ اما باید بدانید اگر می‌خواهید به کنترل هایپر تنشن خود کمک کنید نباید از پنیرهای خیلی شور مانند پنیر لیقوان یا پنیرهای پرچرب مانند پنیرهای خامه‌ای برای صبحانه استفاده نمایید.
بهترین پنیر برای هایپر تنشن پنیرهای محلی و ترجیحاً خانگی هستند که یا اصلاً نمک نداشته باشند و یا نمک آن‌ها بسیار پایین باشد و همچنین میزان چربی آن‌ها نیز باید کم باشد.
قاتل فشار خون بالا یا پایین آورنده سریع فشار خون چیست؟
بسیاری از مواد غذایی گفته شده در قسمت‌های قبلی و همچنین پیروی از یک سبک زندگی سالم شامل داشتن برنامه ورزشی منظم، رژیم غذایی خوب، مدیریت استرس و … می‌توانند قاتل هایپر تنشن باشند و گاهی در صورت شدید بودن این بیماری علاوه بر سبک زندگی، داروهای فشارخون نیز به‌عنوان قاتل هایپر تنشن به شما کمک می‌کنند و احتمال عوارض بعدی را کاهش می‌دهند.
اما در مورد پایین آورنده سریع فشارخون باید ابتدا این باور را در ذهن خود تصحیح نمایید که تمامی مواد غذایی گفته شده و داروهای گیاهی در طب سنتی که ادعا می‌کنند می‌توانند فشارخون را کاهش دهند بیشتر زمانی برای شما مؤثر هستند که به‌عنوان درمان‌های پیشگیری‌کننده و بهصورت مداوم و منظم استفاده شوند و نمی‌توانند در شرایط اورژانسی پایین آورنده سریع فشارخون باشند.
همچنین ممکن است شنیده باشید که در صورت فشارخون بالا سریعاً مقداری آبغوره یا سرکه بخورید. اگر این آبغوره یا سرکه و یا هر مواد مشابهی بهصورت صنعتی تهیه شده باشند نه‌تنها فشار خون شما را کاهش نمی‌دهند بلکه به دلیل وجود نگه‌دارنده در آن‌ها که عموماً شامل سدیم بالا هستند می‌توانند حتی فشار خون شما را بیشتر کرده و سلامتی شما را تهدید کنند.
قبل از اینکه به شما بگوییم بهترین پایین آورنده سریع فشار خون در شرایط اورژانسی چیست بهتر است ابتدا تعریف هایپر تنشن را بدانید. فشار خون در سه رده نرمال، نیازمند به درمان و خطرناک قرار می‌گیرد و در هر اندازه‌گیری فشار خون شما دو فشار سیستولیک و دیاستولیک خواهید داشت که اولی فشار خون در هنگام فعالیت قلب و دومی فشار خون در هنگام استراحت قلب خواهد بود و رنج اعداد فشار خون در گروه‌های گفته شده به شکل زیر است:
فشار خون نرمال:
- سیستولیک کمتر از 12
- دیاستولیک کمتر از 8
فشار خون نیازمند به درمان:
- سیستولیک بیشتر از 12
- دیاستولیک کمتر از 8
هایپر تنشن و خطرناک:
- سیستولیک بالاتر از 12.9 و 13
- دیاستولیک 8 و یا بیشتر از 8
معمولاً در شرایطی که هایپر تنشن خطرناک است تنها روش‌های پایین آورنده سریع فشار خون استفاده از داروهای مخصوص است و به‌هیچ‌وجه در این شرایط هیچ روش خانگی و خودسرانه برای درمان و کاهش فشار توصیه نمی‌شود و انجام این کارها می‌تواند جان بیمار را تهدید کند. اولین کاری که در این شرایط مهم است به آن توجه داشته باشید حفظ آرامش است و بیمار باید به‌آرامی دراز بکشد و حرکت نکند.
بنابراین اگر خودتان یا بیمارتان در حین فعالیت دچار افزایش زیاد فشار خون شدید سریعاً آن فعالیت را کنار گذاشته و نفس عمیق کشیده و دراز بکشید تا هرچه بیشتر استرس از شما دور شود که خود می‌تواند عاملی تأثیرگذار در افزایش فشار خون باشد. سپس با اورژانس تماس بگیرید تا مصرف داروهای لازم را شروع کنید. اگر از قبل هایپر تنشن برایتان تشخیص داده شده باشد احتمالاً این داروها در سبد داروهای فشار خون شما وجود دارند و اگر وجود نداشتند باید صبر کنید تا کارشناسان اورژانس به شما برسند. این داروها عبارت‌اند از:
- قرص زیرزبانی نیترات که در عرض چند دقیقه با گشاد نمودن عروق مغز فشار خون بیمار را کاهش می‌دهد.
- قرص جویدنی کاپتوپریل (دوز 25 یا 50)
در اورژانس یا در خانه توسط کارشناسان اورژانس ممکن است به‌جای دارو از تزریق آمپول به‌عنوان پایین آورنده سریع فشار خون استفاده شود که اغلب دو داروی زیر برای تزریق مورداستفاده قرار می‌گیرند:
- داوری لابتالول
- داروی لازکس یا فورزماید
تأکید می‌کنیم هیچ‌کدام از موارد فوق‌الذکر نباید خودسرانه استفاده شوند و در صورت بالا بودن فشار خون یا خطرناک بودن آن به‌هیچ‌وجه به درمان‌های خانگی بسنده نکنید و حتماً با اورژانس تماس بگیرید تا جان خودتان یا بیمارتان به خطر نیفتد.
بخصوص اگر هایپر تنشن با سردرد همراه باشد و از حد نرمال بالاتر شود، نیاز به درمان اورژانسی است و هر 5 دقیقه یک‌بار باید فشار بیمار چک شود تا خطری او را تهدید نکند.
سخن پایانی
هایپر تنشن اگرچه به‌راحتی تشخیص داده نمی‌شود و در بسیاری از افراد علائم خاصی را تا قبل از ایجاد عوارض بروز نمی‌دهد، اما بسیار خطرناک است و می‌تواند با ایجاد حملات قلبی، سکته مغزی و مشکلات کلیوی تهدیدکننده زندگی افراد باشد.
بنابراین توصیه می‌شود حداقل سالی یک‌مرتبه فشار خود را در شرایط آرامش توسط یک متخصص چک کنید و همچنین با پیروی از یک سبک زندگی سالم مانند انتخاب صحیح صبحانه برای فشار خون بالا به درمان و پیشگیری از این بیماری کمک کنید.
اگر دچار فشار خون بالا هستید یا فکر می‌کنید هایپر تنشن دارید میتوانید برای ارزیابی‌های دقیق و کامل و گرفتن یک برنامه درمانی کنترل‌کننده عالی توسط متخصصانی باتجربه و حاذق به مرکز تخصصی ما نیز مراجعه کنید. شماره تماس‌های این مرکز جهت گرفتن وقت مشاوره در بخش تماس با ما قرار داده شده است.
دکتر ریحانه شعبانی تخصص بیماری‌های قلب و عروق با کدنظام پزشکی: 124112 در شهر تهران است. ایشان با مهارت و تخصص بالایی که در امر تشخیص و درمان دارند، خدمات پزشکی مختلفی به بیماران خود ارائه می‌دهند. برای نوبت دهی دکتر ریحانه شعبانی به صفحه تماس با ما مراجعه کنید و بهصورت اینترنتی و غیرحضوری نوبت بگیرید.