واریس پا یکی از دردهای مزمن و ملال‌آوری می‌باشد که بسیاری از انسان‌ها را با رنج و عذاب مواجه ساخته و از اینکه رگ‌های عنکبوتی چهره زشتی را به پاهایشان بخشیده آن‌ها را رنجور و افسرده نموده است. در این میان پیشگیری از واریس پا و روش‌های درمان واریس پا از مؤکدترین مباحث علم پزشکی و حتی طب سنتی می‌باشد که قصد داریم در این مقاله به آن‌ها بپردازیم.

پيشگيری از واريس پا چگونه امکان‌پذير است؟

بسیاری از مردم سراسر جهان در طول زندگی خود به‌نوعی از واریس مبتلا می‌شوند. جدا از اینکه وریدهای واریسی ازنظر زیبایی جذاب نیستند و رگ‌های واریسی کوچک‌تر، سطحی‌تر و مبتنی بر مویرگ‌های عنکبوتی می‌توانند فعالیت‌های معمول روزمره مانند راه رفتن و ایستادن را دردناک نمایند، در موارد شدیدتر، واریس پا حتی می‌تواند منجر به زخم‌های پوستی شود.
درحالی‌که هیچ راهی برای تضمین پیشگیری از واریس پا وجود ندارد، اما می‌توان با در پیش گرفتن برخی اقدامات و تغییر سبک زندگی و نیز روش‌های خانگی تا حد زیادی موفق به جلوگیری از واریس پا شد. این اقدامات عبارتند از:

1. حفظ وزن سالم

همبستگی قابل‌توجهی بین چاقی و ایجاد واریس وجود دارد، چرا که اضافه‌وزن به پاها فشار می‌آورد و رگ‌ها را افزایش می‌دهد تا خون را به‌درستی به قلب برگردانند. به‌این‌ترتیب حفظ وزن سالم به‌طور شگفت‌آوری موجب پیشگیری از واریس پا گردیده و خطر ابتلا به وریدهای عنکبوتی را کاهش می‌دهد. در همین رابطه با پزشک خود در مورد اعمال عادات غذایی سالم و ورزش منظم در برنامه روزانه خود صحبت کنید.

2. بالا آوردن پاها

هنگام نشستن یا خوابیدن، بالا بردن پاها از سطح قلب می‌تواند گردش خون مناسب را بهبود بخشد.

3. درست نشستن بخصوص برای پیشگیری از واریس پا جوانان

مطالعات نشان داده‌اند که وضعیت بدنی خوب می‌تواند گردش خون را نیز بهبود بخشد. علاوه براین خودداری از نشستن با پاهای روی‌هم نیز می‌تواند در این راستا کمک شایانی انجام دهد زیرا روی‌هم قرار دادن پاها جریان خون مناسب را بسیار محدود می‌کند. این مبحث برای تمام سنین توصیه‌شده و حتی برای پیشگیری از واریس پا جوانان بسیار مؤثر می‌باشد.

4. اجتناب از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت

ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت ماهیچه‌های ساق پا را غیرفعال نگه می‌دارد و می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی دریچه‌ها و دیواره‌های رگ‌های خونی اندام تحتانی را در مدت‌زمان طولانی ضعیف کند و منجر به اختلال در عملکرد سیاهرگ‌ها و افزایش فشار وریدی در پاها شود.
پزشکان معالج همواره بیماران خود را تشویق می‌کنند که در طول روز ترکیبی از ایستادن و نشستن را باهم داشته باشند و اگر هم ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت اجتناب‌ناپذیر است (مانند برخی مشاغل خاص)، ورزش‌های ساق پا و یا پیاده‌روی کوتاه را انجام دهند تا بتوانند به نحو مطلوب و محسوسی جلوگیری از واریس پا را محقق نمایند.

5. نکشیدن سیگار

دود سیگار حاوی مواد شیمیایی مانند نیکوتین و مونوکسید کربن است که عملکرد رگ‌ها را با مانع مواجه نموده و قلب را مجبور می‌سازد که با سختی و تلاش بیشتری پمپاژ نماید و همین قضیه باعث می‌گردد که به اکسیژن بیشتری نیاز باشد. متأسفانه، مونوکسیدکربن میزان اکسیژن موجود در خون را بیشتر کاهش می‌دهد و بار مضاعفی بر قلب شما وارد می‌نماید.
از سوی دیگر نیکوتین و مونوکسیدکربن به دیواره‌های شریانی آسیب می‌رسانند و باعث ایجاد رسوبات چربی به نام پلاک می‌شوند. پلاک‌ها، رگ‌های خونی را طوری باریک می‌کنند که قلب در پمپاژ خون از طریق آن‌ها با مشکلات بسیاری رو به رو می‌شود.
سیگار همچنین سطح کلسترول بد (LDL) را در خون شما افزایش می‌دهد و به‌طور هم‌زمان میزان کلسترول خوب (HDL) را کاهش خواهد داد. خون مملو از LDL غلیظ‌تر از حد طبیعی و دارای حرکت کندتری می‌گردد بنابراین می‌تواند لخته و انسداد ایجاد کند که منجر به حملات قلبی و سکته می‌شود؛ بنابراین نکشیدن سیگار یکی از راه‌های مؤثر برای پیشگیری از واریس پا و حتی درمان آن برای مبتلایان می‌باشد.

6. عدم مصرف طولانی‌مدت قرص ضدبارداری

تحقیقات نشان داده است که استفاده از کنترل بارداری هورمونی توسط قرص‌های ضد بارداری خطر ابتلا به واریس پا را افزایش می‌دهد زیرا افزایش استروژن می‌تواند عملکرد دریچه‌ها را در وریدهای محیطی تغییر دهد. متخصص زنان شما می‌تواند جایگزین‌های طولانی‌مدت کنترل بارداری را پیشنهاد نماید و به پیشگیری از واریس پا زنان باردار کمک کند.

7. تغییر کمد لباس

اجتناب از لباس‌هایی که در اطراف کمر و پاها تنگ می‌باشند، می‌تواند به بهبود گردش خون و جلوگیری از واریس پا کمک کند. لباس‌هایی را که انتخاب می‌کنید باید نرم و گشاد باشند و همچنین لازم است که از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند به مدت طولانی خودداری شود.

8. پوشیدن جوراب‌های فشاری

فشرده‌سازی رگ‌ها می‌تواند برای سلامتی شما تفاوت ایجاد کرده و علاوه بر اینکه در جلوگیری از واریس پا مؤثر می‌باشد، به تسکین رگ‌های واریسی نیز کمک می‌نماید. جوراب‌های فشاری با فشرده‌سازی رگ‌های سطحی و عمیق عمل می‌کنند و با انجام این کار، جوراب‌های فشاری «اثر پمپ خون» را تسهیل کرده تا تورم را به حداقل برساند و گردش خون را تحریک نماید. جوراب‌ها معمولاً فشار بیشتری را در نزدیکی مچ پا و پاها وارد می‌کنند و «فشار» اضافی را برای این فرآیند فراهم می‌نمایند.
هرچند برخی از مطالعات نشان داده‌اند که جوراب‌های فشاری می‌توانند علائم رگ‌های واریسی را بهبود بخشند با این‌حال، نباید انتظار داشت که جوراب به‌تنهایی آن‌ها را از بین ببرد.

9. ورزش منظم

پیاده‌روی یا دویدن منظم می‌تواند گردش خون در پاها را بهبود بخشیده و به جلوگیری از اختلال عملکرد سیاهرگ‌ها کمک کند. سی دقیقه ورزش روزانه می‌تواند فشارخون بالا را کاهش دهد و تمام جنبه‌های سیستم گردش خون را تقویت کند. بنابراین یکی از راه‌های عالی پیشگیری از واریس پا محسوب خواهد شد.
فعالیت بدنی منظم یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از واریس پا به‌حساب می‌آید و درصورتی‌که حتی در حال حاضر با رگ‌های واریسی زندگی می‌کنید، ورزش ممکن است علائم شما را کاهش دهد و از پیشرفت بیماری شما جلوگیری کند. البته ورزش به‌تنهایی و همیشه برای جلوگیری از واریس پا یا درمان کامل واریس کافی نیست اما برخی از فعالیت‌های بدنی می‌توانند نقش مهمی در کاهش ابتلا به این بیماری دردآور ایفا نمایند.

آيا ورزش واقعاً به پيشگيری از واريس پا جوانان و پيشگيری از واريس پا افراد ميانسال کمک می کند؟

بسیاری از جوانان در مورد رابطه بین ورزش و واریس کنجکاو هستند و همواره این پرسش را در ذهن خویش می‌پرورانند که آیا ورزش می‌تواند در پیشگیری از واریس پا جوانان مؤثر باشد؟ با اینکه هیچ روشی با قاطعیت نمی‌تواند مدعی جلوگیری از واریس پا باشد اما قطعاً فعالیت بدنی مناسب می‌تواند خطر ابتلا را به‌شدت کاهش دهد.
چون ورزشِ منظم گردش خون را در پاها بهبود می‌بخشد و خون به‌خوبی به تمام بدن پمپاژ می‌شود. فعال ماندن همچنین می‌تواند در حفظ وزن سالم کمک کند و از مشکلات عروقی مرتبط با وزن جلوگیری نماید. حتی اگر از قبل دچار واریس شده‌اید و از تورم، خارش یا سنگینی پاهای خود گلایه دارید، ورزش منظم و سبک قادر است که گردش خون شما را افزایش داده و به کاهش این علائم کمک کند.
در همین رابطه بسیاری از پزشکان برای پیشگیری از واریس پا جوانان حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی را از طریق برخی ورزش‌ها توصیه می‌کنند. این ورزش‌ها عبارتند از:

پیاده‌روی

پیاده‌روی برای افراد مختلف در تمام سنین و با هر شمایل و اندامی بسیار مفید است و معمولاً بی‌خطر می‌باشد. پیاده‌روی منظم می‌تواند به کاهش وزن، حفظ فشارخون سالم و تقویت استخوان‌ها و ماهیچه‌ها کمک نماید و منجر به پیشگیری از واریس پا جوانان حتی در بانوان باردار گردد.

دوچرخه‌سواری

دوچرخه‌سواری یک ورزش کم‌خطر است و مانند راه رفتن می‌تواند گردش خون را افزایش دهد و درعین‌حال از مفاصل افراد محافظت کند. دوچرخه‌سواری منظم می‌تواند ماهیچه‌های ساق پا را تقویت کرده و جریان خون سالم را بهبود ببخشد. از دوچرخه‌های سنتی و ثابت نیز می‌توان استفاده کرد. البته اگر به دوچرخه دسترسی ندارید، بازهم می‌توانید با دراز کشیدن به پشت، کشیدن زانوها به سمت سینه و انجام یک حرکت رکاب زدن با پاها، عضلات پای خود را مقوی کنید.

بلند کردن پا

حرکات لیفت پاها، کشش‌های ساده‌ای هستند که به تجهیزات خاصی نیاز ندارند. برای انجام این تمرین ابتدا به پشت دراز بکشید و هر بار یک پا را بلند کنید. قبل از انجام حرکت برای پای متناوب، پای خود را چند ثانیه در هوا نگه ‌دارید. این تمرین می‌تواند به کشش عضلات پاها کمک کند.
بسیاری از افراد در حالت ایستاده نیز لیفت پا را تمرین می‌کنند. به این صورت که کاملا صاف ایستاده و خود را بر روی نوک انگشتان پا بلند می‌کنند و چند ثانیه در این حالت می‌مانند. سپس پاشنه را روی زمین گذاشته استراحت کرده و دوباره حرکت را تکرار می‌کنند. علاوه برکشش عضلات و بهبود گردش خون، این تمرین می‌تواند انعطاف‌پذیری عضلات شما را افزایش دهد.

لانگز

لانگز یکی از ورزش‌های بسیار مفید برای تقویت عضلات پا و ساق پا می‌باشد. زمانی که این ماهیچه‌ها قوی و سالم باشند، می‌توانند به حفظ جریان خون در جهت درست کمک کنند. نحوه انجام این تمرین که برای پیشگیری از واریس پا مورد تأکید قرارگرفته این‌چنین است که ابتدا درحالی‌که پاهای خود را کمی از هم بازکرده‌اید، بایستید. سپس جلو بروید و زانوی خود را خم نمایید (حتماً زانوی خود را مستقیماً بالای مچ پا نگه ‌دارید). این حالت را را چند ثانیه نگه ‌دارید، سپس صاف‌شده و پاها را عوض کنید.

بالا آوردن پاها

بالا بردن پاها می‌تواند به تسکین ورم یا درد پاهای ناشی از جریان خون و همچنین به پیشگیری از واریس پا منجر شود. این تمرین را با دراز کشیدن به پشت ‌روی زمین یا روی تخت شروع کنید. سپس پاهای خود را مستقیماً در هوا بلند نمایید و در صورت لزوم آن‌ها را به دیوار نگه ‌دارید. چند دقیقه در این پوزیشن بمانید و بعد پاهایتان را روی زمین قرار دهید. در صورت امکان حرکت را تکرار کنید.

آيا با رژيم غذايی سالم می توان به جلوگيری از واريس در پا کمک کرد؟

یک رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از واریس در پا یا کند کردن پیشرفت واریس ضروری است. درحالی‌که غذاهایی که می‌خوریم بر تمام عملکردهای داخلی بدن ما تأثیر می‌گذارد، اهداف خاصی در مورد سلامت رگ‌ها و حفظ عملکرد رگ‌ها وجود دارد:

• حمایت از رگ‌های خونی و مویرگ‌ها
• بهبود گردش خون
• به حداقل رساندن فشار اضافی روی رگ‌ها
• مواد مغذی ایده آل برای نارسایی وریدی

رگ‌ها توسط رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3، آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی ضروری به بهترین وجه حمایت می‌شوند. تأثیرگذارترین مواد مغذی که از سلامت رگ¬ها حمایت کرده و به جلوگیری از واریس در پا کمک می‌کنند، عبارتند از:

فیبر

یبوست همواره باعث فشار روی رگ‌ها می‌شود و به همین خاطر مصرف مواد غنی از فیبر از یبوست جلوگیری کرده و می‌تواند به گشایش رگ‌های واریسی کمک کرده و عملاً موجب جلوگیری از واریس در پا گردد. فیبر همچنین سطح کلسترول و فشارخون را مدیریت می‌کند.

روتین

روتین فلاونوئیدی است که از عروق خونی محافظت می‌کند، ضدالتهاب و ضد ترومبوتیک (محافظت در برابر لخته شدن خون) می‌باشد. این ماده معدنی همچنین به کاهش کلسترول و فشارخون کمک می‌کند و مویرگ‌های ضعیف را برای جلوگیری از واریس تقویت می‌نماید.

ویتامین B3 (نیاسین)

این ویتامین به کاهش کلسترول و پشتیبانی از عملکردهای گردش خون کمک می‌کند.

ویتامین C

ویتامین C گردش خون را بهبود می‌بخشد، التهاب را کاهش می‌دهد، رگ‌های خونی را تقویت می‌کند و از آسیب رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌نماید.

ویتامین E

این ویتامین جریان خون را بهبود بخشیده و می‌تواند در برابر لخته شدن خون و ترومبوز ورید عمقی (DVT) از شما محافظت کند.

آب

هیدراتاسیون برای همه اندام‌های داخلی ضروری است و کلید حفظ سلامت رگ‌ها است. هیدراته بودن نه‌تنها باعث افزایش جریان خون بهینه می‌شود، بلکه نوشیدن حداقل نیم گالن آب در روزبه دفع مواد زائد و تسکین علائم نارسایی وریدی نیز کمک می‌کند.

آووکادو

این میوه سرشار از ویتامین‌های C و E و سرشار از گلوتاتیون است که به محافظت از شریان‌ها، رگ‌ها و قلب در برابر آسیب‌های اکسیداسیون کمک می‌کند.

سیب

سیب سرشار از روتین و فیبر است و نشان داده ‌شده است که کلسترول و فشارخون را کاهش می‌دهد.

مارچوبه

مارچوبه سرشار از ویتامین‌های A، C، E و K و همچنین فولات، فیبر، کروم، کلسیم، نیاسین، فسفر و اسیدهای آمینه است. ترکیب این مواد به جلوگیری از پارگی در مویرگ‌ها و سیاهرگ‌ها کمک می‌کند. در نتیجه می‌تواند روشی عالی برای پیشگیری از واریس پا باشد.

چغندر

چغندر سرشار از نیترات است که می‌تواند از رگ‌های خونی حمایت کند، گردش خون را بهبود بخشد و فشارخون را کاهش دهد. چغندر همچنین حاوی بتاسیانین است، ترکیبی که می‌تواند سطح اسیدآمینه هموسیستئین را به‌شدت کاهش دهد که می‌تواند به رگ‌های خونی آسیب برساند.

شاه‌توت

این میوه لذیذ سرشار از روتین است و می‌تواند به تقویت رگ‌ها و مویرگ‌ها، بهبود عملکرد شریانی و محافظت در برابر لخته شدن خون کمک کند.

زیتون سیاه

زیتون سیاه سرشار از روتین و آنتی‌اکسیدان است که برای بهبود عملکرد رگ‌ها مناسب است.

گندم‌ سیاه

گندم سیاه سرشار از روتین، پروتئین و فیبر است که جریان خون و گردش خون را بهبود می‌بخشد.

دانه چیا

دانه چیا سرشار از فیبر است که از نفخ و یبوست جلوگیری می‌کند تا از فشار اضافی روی رگ‌ها جلوگیری شود.

زنجبیل

زنجبیل ضدالتهاب است، به بهبود گردش خون و حل کردن فیبریم در رگ‌های خونی کمک می‌کند که باعث سفت شدن رگ‌ها و توده‌ای شدن آن می‌شود.

انگور

انگور هم آبرسان است و هم سرشار از روتین است و می‌تواند رگ‌های خونی را شل کند، فشارخون را کاهش دهد و به جلوگیری از لخته شدن خون کمک نماید.

کلم پیچ و کلم سبز

این سبزیجات سرشار از پتاسیم و منیزیم برای کمک به مدیریت جریان خون می‌باشند.

تمشک

تمشک سرشار از روتین، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان است که همگی برای بهبود عملکرد رگ‌های خونی مناسب است.

رزماری

رزماری گردش خون سالم را تقویت می‌کند و حاوی رزمارینیک اسید است که می‌تواند به جلوگیری از آسیب رادیکال‌های آزاد به بافت‌ها و جلوگیری از واریس پا کمک کند.

شاهی

شاهی سرشار از آنتی‌اکسیدان است و بیش از 300 درصد ویتامین K توصیه‌شده روزانه را ارائه می‌دهد و همچنین از B1،B6، B6، C، E، منگنز، مس، کاروتن، آهن، کلسیم و فیبر تشکیل ‌شده است که همگی برای بهبود عملکرد رگ‌ها مناسب هستند.

برای پيشگيری از واريس پا زنان و مردان از خوردن چه غذاهايی اجتناب کنيم؟

همان‌طور که غذاهای سالم با مواد مغذی مناسب می‌توانند سلامت رگ‌ها را تقویت کرده و به جلوگیری از واریس پا کمک کنند، غذاهای مختلفی نیز وجود دارند که عملکرد رگ‌ها را بدتر می‌کنند. بیمارانی که عوامل خطر نارسایی وریدی دارند و یا علائم واریس را در پاهای خود مشاهده می‌نمایند، باید از مصرف بیش‌ازاندازه مواد زیر اجتناب کنند:

سدیم

مصرف بیش از 2300 میلی‌گرم سدیم در روز باعث احتباس مایعات می‌شود که به رگ‌ها فشار می‌آورد و احتمال ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد.

شکر

مصرف بیش از 36 گرم شکر (برای آقایان) و 25 گرم شکر (برای خانم‌ها) در روز به افزایش وزن و بروز دیابت کمک می‌کند و همچنین عاملی برای ضعیف شدن رگ‌های خونی و ایجاد واریس پا می‌باشد.

غذاهای سرخ ‌شده

غذاهای سرخ شده سرشار از چربی‌های اشباع ‌شده می‌باشند که رگ‌ها را مسدود کرده و جریان خون را محدود می‌کنند.

لبنیات

لبنیات سیستم گوارش را کند کرده و می‌توانند باعث یبوست شوند که تورم رگ‌ها را با خود به همراه خواهد داشت.

گوشت‌های فرآوری شده

این گوشت‌ها سرشار از سدیم هستند که باعث احتباس آب‌ شده و گردش خون را محدود می‌کند.

الکل

الکل سیستم وریدی را کم آب می‌کند و گردش خون را کند می‌نماید.

سخن پايانی

بدون تردید جلوگیری از واریس پا بسیار کم‌هزینه‌تر و ساده‌تر از درمان رگ‌های واریسی می‌باشد. در این مقاله تلاش نمودیم روش‌های ساده برای جلوگیری از واریس در پا و پیشگیری از واریس پا جوانان که حاصل تحقیقات و تجارب متخصصین امر می‌باشند را ارائه داده و رژیم غذایی موردنیاز برای سلامت رگ‌های خونی را شرح دهیم. قطعاً این اقدامات باعث تقویت عملکرد سیاهرگ‌ها شده و به جلوگیری از ایجاد رگ‌های واریسی کمک خواهد کرد.
اگر می‌خواهید راه‌های پیشگیری از واریس پا را فراگرفته و آن‌ها را در فعالیت‌های روزمره خود به‌کارگیرید یا چنانچه به درمان واریس پا نیاز دارید و برای انجام درمان‌های کلینیکی همچون اسکلروتراپی، فلبکتومی و درمان‌های مبتنی بر لیزر بهترین متخصص‌ها را می‌خواهید، جهت دریافت نوبت برای حضور در مرکز ما از طریق شماره تلفن‌های موجود در بخش تماس با ما اقدام نمایید.