حتما بارها با واژه واریس روبرو شده‌اید. واریس یک بیماری است که اغلب در سیاهرگ‌های موجود در ساق پا ایجاد می‌شود. تورم و پیچ خوردگی سیاهرگ در واریس ساق پا به گونه‌ای است که حتی از روی سطح پوست دیده می‌شود. در صورت بی‌توجهی و سرسری گرفتن درمان واریس پا، امکان صدمات و ناراحتی‌های غیر قابل جبرانی وجود دارد. اگر می‌خواهید اطلاعات کافی را در مورد واریس مچ پا و درمان آن کسب کنید در این مطلب با ما همراه باشید!

 

واریس ساق پا چیست؟

به سیاهرگ‌های متورم و بزرگ شده‌ای که به سطح پوست بسیار نزدیک هستند؛ واریس می‌گوییم. سیاهرگ‌های واریسی معمولاً در ساق و پا ایجاد می‌شوند و واریس ساق پا را به وجود می‌آورند. این سیاهرگ‌ها ممکن است آبی یا بنفش تیره باشند و اغلب به صورت توده‌ای، برآمده یا پیچ خورده هستند.

واریس زمانی ایجاد می‌شود که دریچه‌های کوچک داخل رگ‌ها به درستی کار نمی‌کنند. در یک رگ سالم خون توسط یک سری دریچه‌های کوچک که باز و بسته می‌شوند تا خون عبور کند؛ به آرامی به سمت قلب جریان می‌یابد.

اگر دریچه‌ها ضعیف باشند یا آسیب ببینند، خون می‌تواند به سمت عقب جریان یابد و در رگ جمع شود. در نهایت این اتفاق باعث تورم و بزرگ شدن رگ و ایجاد واریس می‌شود.

رگ‌های واریسی معمولاً رگ‌هایی پیچ خورده و بزرگ شده‌ای هستند. هر سیاهرگی که نزدیک به سطح پوست باشد؛ می‌تواند واریس شود. سیاهرگ‌های واریسی بیشتر بر روی رگ‌های پا تأثیر می‌گذارند؛ زیرا ایستادن و راه رفتن باعث افزایش فشار در رگ‌های پایین تنه می‌شود.

ظهور علائم واریس ساق پا همراه با مشاهده پیچ خوردگی و تغییر رنگ رگ‌های متورم ساق رخ می‌دهد. واریس در ساق پا به دلیل سیاهرگ‌های واریسی و رگ‌های عنکبوتی که یکی از انواع واریس است؛ ممکن است افراد را از نظر زیبایی نگران کند.

گرچه برای بسیاری از افراد درد و ناراحتی رگ‌های ورم کرده و همچنین مشکلات جدی‌تری که می‌تواند به همراه داشته باشد؛ اهمیت بیشتری دارد.

انواع مختلف واریس ساق پا به چه صورت است؟

واریس ساق پا انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• رگ‌های واریسی تنه

این رگ‌های واریسی نزدیک به سطح پوست بوده و ضخیم و ضربه‌دار هستند. طول این رگ‌ها بلند است و ناخوشایند به نظر می‌رسند.

• سیاهرگ‌های واریسی مشبک

این رگ‌ها قرمز هستند و در یک شبکه به هم نزدیک می‌شوند.

• رگ‌های واریسی تلانژکتازی

این رگ‌ها که به‌عنوان سیاهرگ‌های نخی یا عنکبوتی نیز شناخته می‌شوند، دسته‌های کوچکی از رگ‌های آبی یا قرمز هستند که گاهی روی صورت یا پاهای شما ظاهر می‌شوند. اندازه آن‌ها متفاوت است و اغلب شکلشان شبیه تارهای عنکبوت هستند. در کل آن‌ها بی ضرر بوده و بر خلاف واریس تنه، زیر سطح پوست برآمدگی ندارند.

علائم واریس ساق پا به چه صورت است؟

به طور کلی واریس به دو صورت رخ می‌دهد و علائم واریس ساق پا به دو دسته تقسیم می‌شوند. رگ‌های واریسی دسته اول دردناک و آزار دهنده نیستند. در حالی که در دسته دوم نوعی رگ‌های واریسی قرار دارند که علائم و نشانه‌های دردناکی در آن‌ها حس می‌شود.

رگ‌های واریسی که دردناک و آزاردهنده نیستند، عبارت‌اند از:

• رگ‌هایی واریسی که به رنگ بنفش تیره یا آبی هستند.

• سیاهرگ‌هایی که پیچ خورده و برآمده به نظر می‌رسند و اغلب مانند طناب روی پاها ظاهر می‌شوند.

هنگامی که علائم و نشانه‌های دردناک رگ‌های واریسی رخ می‌دهد، علائم واریس در ساق پا شامل موارد زیر می‌شود:

• احساس درد یا سنگینی در پاها

• ضربان، سوزش، گرفتگی عضلات و تورم در ساق پا

• افزایش پیدا کردن درد پس از ایستادن یا نشستن به مدت زیاد

• وجود خارش در اطراف رگ‌ها

• عوض شدن رنگ پوست در اطراف رگ‌های واریسی

• رگ‌های عنکبوتی از نوع دردناک

• گرفتگی عضلات  پاها، به خصوص در شب

• پوست خشک، خارش‌دار و نازک روی رگ آسیب دیده

هوای گرم و ایستادن طولانی مدت سر پا علائم واریس در ساق را بدتر می‌کند. در حالی که وقتی در اطراف راه می‌روید یا استراحت می‌کنید و پاهای خود را بالا می‌آورید، ممکن است علائم واریس ساق پا بهتر شوند.

واریس چگونه روی مچ پا ایجاد می‌شود؟

سیاهرگ‌های پا و مچ پا با بیشترین نیروی گرانش مقابله می‌کنند تا خون را به سمت قلب برگردانند. انقباضات عضلانی در ساق پاها به‌عنوان پمپ عمل می‌کنند و دیواره‌های الاستیک سیاهرگ‌ها به بازگشت خون به قلب کمک خواهند کرد.

دریچه‌های کوچک در سیاهرگ‌ها با جریان خون به سمت قلب باز می‌شوند و سپس برای جلوگیری از جریان خون به سمت عقب بسته می‌شوند. اگر این دریچه‌ها ضعیف یا آسیب دیده باشند، خون می‌تواند به سمت عقب جریان یابد و در رگ‌ها جمع شود و باعث کشیده شدن یا پیچ خوردن رگ‌ها گردد.

این دریچه‌های کوچک در سیاهرگ‌ها قرار است خون را به سمت قلب برگردانند اما گاهی اوقات عملکرد نادرست دارند و اجازه می‌دهند خون در داخل سیاهرگ جمع شود.

دیواره سیاهرگ که قادر به نگه داشتن این خون اضافی نیست، تا جایی کشیده می‌شود که به صورت یک سیاهرگ واریسی بنفش مایل به آبی بزرگ شده و نمایان می‌شود. سیاهرگ‌های این قسمت‌های بدن ممکن است بیشتر مستعد تبدیل شدن به رگ‌های واریسی باشند.

سیاهرگ‌های واریسی می‌توانند در هر نقطه از ساق ایجاد شوند. از عوامل مؤثر بر ایجاد واریس ساق پا که می‌توانند خطر ابتلا به واریس را افزایش دهند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• واریس ساق پا در زنان بیشتر از مردان شیوع دارد.

• اگر شخصی در خانواده سابقه واریس داشته باشد؛ احتمال این تأثیر ژنتیکی بر روی افراد دیگر خانواده وجود دارد.

• اضافه وزن یا چاق بودن باعث افزایش فشار روی رگ‌های مچ پا یا پا می‌شود و ممکن است باعث بروز واریس ساق پا شود.

• ایستادن طولانی مدت، زمانی که مجبورید به صورت روزانه و برای مدت طولانی بایستید ممکن است موجب واریس شود.

• بارداری یکی از علت‌های مبتلا شدن به واریس است.

• افزایش سن باعث ساییدگی و پارگی دریچه‌های سیاهرگ می‌شود و خطر ابتلا به واریس را افزایش می‌دهد.

چگونه با روش‌های آسان درمان واریس ساق پا را انجام دهیم؟

برای کم کردن علائم واریس در مچ پا و درمان قطعی واریس باید حتما به پزشک مراجعه کنید. هرچند روش‌هایی وجود دارد که بتوانید با کمک آن‌ها درمان واریس ساق پا را در صورت خفیف بودن واریس انجام دهید.

با برخی از این روش‌های خانگی و ساده به‌راحتی می‌توان رگ‌های واریسی اطراف مچ پا و پا را درمان کرد یا حتی از بین برد. این‌ها روش‌هایی است که می‌توانید برای کاهش درد رگ‌های واریسی در نظر بگیرید:

1. ورزش کنید.

اگرچه از بین بردن واریس مچ پا و درمان با تمرینات ورزشی به نظر غیر قابل تصور می‌رسد اما ورزش کردن در واقع بهترین راه برای به حداقل رساندن این ناراحتی است. شما لزوماً نیازی به شروع یک برنامه تمرینی سخت ندارید.

یک پیاده روی سریع روزانه تمام چیزی است که برای انرژی بخشیدن به ماهیچه‌های ساق پا لازم است. پیاده‌ روی به رگ‌ها کمک می‌کند تا خون را به سمت جلو حرکت دهند. ورزش‌های کششی مانند یوگا نیز انتخاب خوبی برای درمان واریس ساق پا است.

یکی از تمرین هایی که موجب حرکت و جریان خون در رگ‌ها‌ی مچ پا میشود و تا حد زیادی به بهبود واریس در مچ پا و درمان آن کمک می‌کند؛ به این شیوه انجام می‌شود:

باید پاهای خود را بالا بیاورید و آن ها را روی تعدادی بالشت یا دیوار قرار دهید. این کار تا حد زیادی نیروی جاذبه را خنثی می‌کند و اجازه می‌دهد خون به سمت قلب تخلیه شود. این تمرین باعث کاهش فشار روی رگ ها، به ویژه در پاها و مچ پا می‌شود. این ورزش ساده ناراحتی را کاهش داده و در درمان ساق پا تاثیر دارد.

2. جوراب فشاری بپوشید.

هنگامی که رگ‌ها به درستی کار نمی‌کنند؛ گاهی اوقات به کمک بیشتری نیاز دارند. فشرده‌سازی ملایمی که این جوراب‌ها روی رگ‌ها اعمال می‌کنند، جریان خون را در جهت درست تشویق می‌کند. جوراب‌های فشاری در داروخانه‌ها موجود هستند. اگر بخواهید جورابی با بالاترین درجه فشار تهیه کنید این جوراب‌ها با نسخه پزشک در دسترس هستند.

3. از یک رژیم غذایی سالم برای سلامت رگ‌ها استفاده کنید.

برای تقویت گردش خون و تقویت رگ‌های خونی، غذاهای سرشار از ویتامین‌های C،E  و K بخورید. این ویتامین‌ها در میوه‌ها و سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم‌پیچ، زغال اخته، آناناس، پیاز و پرتقال وجود دارند. شما در رژیم غذایی خود باید از خوردن غذاهای مملو از قندهای تصفیه شده، نمک، کافئین و چربی‌های فرآوری شده، خودداری کنید.

4. از کفش طبی و مناسب استفاده کنید.

پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، به‌خصوص اگر شغل شما مستلزم ایستادن باشد، گردش خون را بسیار سخت می‌کند. کفش‌هایی با کف صاف را برای ایستادن و راه‌ رفتن زیاد انتخاب کنید. این کفش‌ها ماهیچه‌های ساق پا را درگیر می‌کند و در بهبود واریس مچ پا و درمان آن تأثیر دارد.

درمان واریس‌های ساق پا توسط پزشک چگونه صورت می گیرد؟

اگر روش‌های فوق درد و تورم را کاهش نداد؛ شما باید به دنبال درمان پزشکی باشید. جراحی‌های فعلی برای رگ‌های واریسی تنها از حداقل مقدار بیهوشی استفاده می‌کنند و معمولاً در روش‌های سرپایی مختصری تکمیل می‌شوند. رایج‌ترین روش‌هایی که اکثر پزشکان برای درمان واریس ساق پا توصیه می‌کنند، عبارت‌اند از:

• ابلیشن اندوترمال

در این روش برای واریس مچ پا و درمان از گرما برای مهر و موم کردن رگ‌های آسیب دیده استفاده می‌شود. پزشک در این نوع درمان واریس‌های ساق پا، ممکن است یا از امواج رادیویی (در ابلیشن رادیوفرکانسی) یا لیزر (در ابلیشن درون وریدی با لیزر) برای ایجاد حرارت استفاده کند.

ابلیشن اندوترمال یک گزینه درمانی کم تهاجم است که جایگزین خوبی برای جراحی‌های سنتی واریس سیاهرگ‌ها است. این روش‌ درمانی به‌ خوبی جراحی است و بیمار در واقع ریکاوری سریع‌تر با درد کمتری را تجربه خواهد کرد.

به همین خاطر اغلب پزشک ابتدا این روش را تجویز می‌کند. این روش درمانی با استفاده از بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. تزریق بی‌هوشی ممکن است اندکی سوزش داشته باشد و ولی زیاد طول نمی‌کشد.

پزشک در این روش یک برش ریز روی پوست ایجاد کرده و به آرامی یک لوله ظریف (کاتتر) را داخل سیاهرگ می‌کند. دستگاهی در نوک این لوله حرارت مورد نیاز را تولید می‌کند که باعث بسته شدن سیاهرگ مبتلا به واریس می‌شود. معمولاً پزشک به بیمار توصیه می‌کند که پس از درمان قدم بزند. بیمار در همان روز ترخیص شده و به منزل می‌رود.

• اسکلروتراپی

اگر روش‌ اندوترمال مناسب نباشد، پزشک انجام فوم اسکلروتراپی را تجویز خواهد کرد. در طول انجام این درمان، پزشک یک فوم شیمیایی به درون سیاهرگ‌های مبتلا به واریس تزریق می‌کند. این فوم شیمیایی در واقع به بافت داخل سیاهرگ‌ها آسیب زده و باعث می‌شود تا سیاهرگ کاملاً بسته شود.

فوم اسکلروتراپی به بیمار کمک می‌کند تا از واریس ساق پا خلاص شود. هرچند باید چندین بار تزریق انجام شود تا یک سیاهرگ کاملاً بسته شود. مثل روش‌ اندوترمال، این روش درمانی نیز به نسبت جراحی کم تهاجمی‌تر بوده و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.

• جراحی بستن و برداشتن

در طول انجام این عمل، جراح تمام سیاهرگ‌های مبتلا به واریس را از پا خارج می‌کند. این سیاهرگ‌های عمیق در واقع سیاهرگ‌های آسیب دیده‌ای هستند؛ به همین خاطر آسیبی به جریان خون در پا وارد نمی‌شود. تکنیک مورد استفاده برای جراحی واریس سیاهرگ، بستن و خالی کردن نام دارد.

به طور معمول برای انجام این جراحی از بیهوشی عمومی برای بیمار استفاده می‌شود. در انجام این عمل، جراح یک برش کوچک را روی کشاله ران ایجاد کرده تا بتواند به سیاهرگ مبتلا دسترسی پیدا کند. با استفاده از ابزار مخصوص سیاهرگ قطع شده و گره زده می‌شود (بستن) تا جریان خون در آن سیاهرگ قطع شود. پس از آن با استفاده از یک سیم بلند سیاهرگ برداشته می‌شود (خالی کردن).

• جراحی فلبکتومی

در طی انجام این درمان، جراح به طور معمول برش‌های کوچکی را روی سیاهرگ‌ها ایجاد کرده و با قلاب مخصوص آن‌ها را خارج می‌کند. عمل فلبکتومی را می‌توان با بی‌حسی موضعی به صورت یک جراحی جداگانه انجام داد.

در حین انجام این عمل بیمار کاملاً به هوش است ولی ناحیه اطراف سیاهرگ بی‌حس است و به همین خاطر دردی احساس نمی‌کند. بیمار معمولاً می‌تواند در روز جراحی به منزل بازگردد، اما شاید نیاز داشته باشد تا یک شب در بیمارستان بستری شود.

احتمال دارد بیمار در پای خود تا  دو هفته بعد از عمل احساس ناراحتی و درد داشته باشد. بیمار می‌تواند بین یک تا سه هفته از کار مرخصی بگیرید. پزشک تمام موارد مورد نیاز را برای بیمار توضیح می‌دهد.

در صورت عدم رسیدگی به واریس مچ پا و درمان آن با چه عوارضی روبرو می‌شوید؟

اکر علائم شدید این بیماری را نادیده بگیرید و در تشخیص و درمان به موقع آن سهل انگاری کنید، ممکن است دچار عوارض زیر شوید:

• زخم پا

از عوارض واریس می‌توان به زخم پا اشاره کرد. این زخم‌ها بسیار دردناک هستند و روی پوست نزدیک رگ‌های واریسی، به‌ویژه در نزدیکی مچ پا ایجاد می‌شوند. معمولاً قبل از ایجاد زخم یک نقطه با تغییر رنگ روی پوست دیده می‌شود. اگر فکر می‌کنید دچار زخم پا شده‌اید؛ فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• لخته شدن خون

گاهی اوقات، سیاهرگ‌های عمقی پاها بزرگ می‌شوند و ممکن است موجب درد و تورم پا شوند. برای درد یا تورم مداوم پا به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا می‌تواند نشانه لخته شدن خون باشد.

• خون‌ریزی

گاهی اوقات واریس ساق پا باعث می‌شود رگ‌های نزدیک به پوست ترکیده و خونریزی کنند. اگرچه این اتفاق معمولاً فقط باعث خونریزی جزئی می‌شود، اما نیاز به مراقبت پزشکی دارد.

چه زمانی باید برای درمان واریس‌های ساق پا به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر شما رگ‌های واریسی دارید و آن‌ها هیچ ناراحتی برای شما ایجاد نمی‌کنند، ممکن است نیازی به مراجعه به پزشک نداشته باشید. واریس ساق پا به ندرت یک بیماری جدی است و معمولاً نیازی به درمان ندارد. اما در صورت مشاهده موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

• رگ‌های واریسی شما باعث درد یا ناراحتی می‌شود.

• پوست روی رگ‌های شما دردناک و تحریک می‌شود.

• درد در پاهای شما باعث تحریک در شب و اختلال در خواب شما می‌شود.

پزشک معمولاً می‌تواند واریس را بر اساس این علائم تشخیص دهد؛ اگرچه ممکن است آزمایش‌های بیشتری مانند سونوگرافی برای رد کردن احتمال وجود لخته خون نیاز باشد. اگر لخته‌ای وجود داشته باشد و به سمت بالا حرکت کند، خطر سکته قلبی، مغزی و حتی آمبولی ریه وجود خواهد داشت.

چگونه می‌توان از واریس ساق پا جلوگیری کرد؟

شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد شما می‌توانید به طور کامل رشد رگ‌های واریسی جدید را متوقف کنید یا از بدتر شدن رگ‌های واریسی جلوگیری کنید. هرچند بهبود جریان خون و توان عضلانی ممکن است خطر ابتلا به واریس و علائم آن را کاهش دهد.

اقدامات مشابهی که ناراحتی ناشی از واریس را درمان می‌کند نیز می‌تواند به پیشگیری از آن کمک کند. برای جلوگیری و پیشگیری از رخ دادن واریس ساق پا می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:

• از کفش‌های پاشنه بلند و جوراب تنگ خودداری کنید.

• به طور دائم نحوه نشستن یا ایستادن خود را تغییر دهید.

• یک رژیم غذایی پر فیبر و کم‌نمک را آغاز کنید.

• ورزش‌های سبک مانند پیاده روی، دوچرخه سواری و شنا را انجام دهید.

• هنگام نشستن یا دراز کشیدن پاها را بالاتر از سطح بدن خود قرار دهید.

• مراقب وزن خود باشید.

سخن آخر

واریس ساق پا یک بیماری بسیار شایع در جامعه است. آگاهی هر چه بیشتر در مورد واریس در ساق پا و روش‌های درمانی آن بخصوص در شرایط تشدید علائم بسیار مهم است.

یادگیری روش‌هایی که می‌توانید با به‌کارگیری آن‌ها از این عارضه پیشگیری کنید؛ حتی برای افرادی که در معرض این بیماری نیستند بسیار مفید است. در این مطلب سعی شد دانشی هرچند کوتاه در مورد علائم واریس ساق پا و درمان آن با شما به اشتراک بگذاریم.

شما می‌توانید جهت تشخیص دقیق بیماری واریس پا و اخذ بهترین روش‌های درمانی توسط متخصصینی باتجربه و ماهر در این زمینه به کمک بروزترین تجهیزات پزشکی دنیا به مرکز تخصصی ما نیز مراجعه کنید. راه‌های ارتباطی ما در سمت چپ صفحه برایتان قرار داده شده است.