بررسی علل افت فشار ناگهانی

فشار خون پایین می‌تواند یدون علائم خاصی ظاهر شود و باعث سرگیجه و غش شود. گاهی اوقات افت فشار، می‌تواند خطرناک باشد. علل شایع فشار خون پایین از کم آبی بدن تا شرایط پزشکی جدی متغیر است. درک اینکه چه چیزی باعث کاهش فشار خون شده است بسیار اساسی است تا در صورت لزوم بتوان آن را درمان کرد. از آنجایی‌که افت فشار ناگهانی، یک وضعیت جدی است که ممکن است نشانه مشکلات جدی قلبی یا عروقی باشد. مراجعه به بهترین دکتر فوق تخصص فشار خون امری ضروری است. در این مقاله، به بررسی علل، علائم، و راهکارهای موثر برای مقابله با افت فشار می‌پردازیم.

 

افت ناگهانی فشار خون چیست؟

افت فشار یک وضعیت پزشکی است که در صورت کاهش ناگهانی فشار خون اتفاق می‌افتد، ایجاد می‌شود. این اتفاق می‌تواند به صورت ناگهانی و بدون هشداری رخ دهد، باعث احساس ناراحتی، سرگیجه، ضعف و حتی غش و ضعف شود. علل این افت فشار متنوع بوده و از جمله آن‌ها می‌توان به دیابت، بیماری‌های قلبی، کاهش حجم خون، عفونت‌ها و … اشاره کرد.

علائم افت ناگهانی فشار خون در بزرگسالان

این وضعیت در بزرگسالان ممکن است به علت عوامل متعددی رخ دهد. بررسی این عوامل مهم و حساس است تا بتوان به تشخیص دقیق رسید و درمان مناسب را اعمال کرد. علل اصلی افت فشار در بزرگسالان شامل مشکلات قلبی نظیر آریتمی، عوامل عروقی از جمله انسداد عروق، مسائل مرتبط با سیستم عصبی مانند عفونت‌های مغزی یا اختلالات نوروولوژیک، وضعیت‌های مرتبط با حجم خون مثل خونریزی یا کمبود مایعات بدن است. همچنین، عوامل محیطی نظیر گرما، دیشیدراسیون (کاهش حجم مایعات بدن)، یا مصرف بیش از حد الکل نیز می‌توانند در بروز این عارضه نقش داشته باشند.

نشانه‌ها و علائم فشار خون پایین ناگهانی

نشانه‌ها و علائم این عارضه می‌توانند بر اساس تأثیرات آن بر سیستم عصبی و عروقی ظاهر شوند. همچنین این وضعیت ممکن است باعث احساس گیجی، سرگیجه، ضعف عضلانی، سردرگمی احساسی، تاریکی در دید شود. این شرایط ممکن است با تپش قلب، اضطراب، تعریق، تهوع یا استفراغ همراه باشد. برخی از افراد ممکن است علائم دیگری نظیر خفگی را تجربه کنند. همچنین، تشدید علائم در حالت‌های مختلف مانند ایستادن از حالت نشسته یا خوابیده، افزایش فعالیت جسمانی، یا تغییر حالت سریع مشاهده شود.

• سردرد شدید: افت فشار خون ممکن است با سردرد شدید همراه باشد. این سردرد معمولاً در قسمت عقب سر یا در تمامی سر احساس می‌شود.
• تاری دید: افت فشار خون می‌تواند با تاری دید یا احساس سیاهی در دید همراه باشد.این علامت به دلیل کاهش خون‌رسانی به چشم‌ها اتفاق می‌افتد.
• تعریق زیاد: افت فشار خون ممکن است با تعریق زیاد همراه باشد که به‌عنوان یک واکنش غیرطبیعی به کاهش فشار خون در سیستم عصبی مرکزی رخ می‌دهد.
• تهوع و استفراغ: افت فشار خون گاها با تهوع و استفراغ همراه باشداست که به دلیل کاهش خون به معده اتفاق می‌افتد.
• ضعف عضلات: شخص ممکن است با احساس ضعف عضلات به خصوص در اطراف پاها مواجه شود.
• سرگیجه و گیجی: افت فشار خون ممکن است با سرگیجه یا احساس گیجی همراه باشد که به دلیل کاهش خونرسانی به مغز اتفاق می‌افتد.
• احساس خستگی: افت فشار خون ممکن است با احساس خستگی و ضعف عمومی همراه باشد.

تأثیرات افت فشار بر سیستم قلبی-عروقی

افت فشار خون می‌تواند تأثیرات مهمی بر سیستم قلبی-عروقی داشته باشد. در زیر، تأثیرات این افت بر این سیستم را مرور می‌کنیم:

• کاهش خون‌رسانی به اعضای بدن: افت فشار خون منجر به کاهش خونرسانی به اعضای بدن، به ویژه به مغز و عضلات مهم بدن می‌شود. اختلال در خون‌رسانی باعث احساس سرگیجه، ضعف عضلات، و اختلال در توانایی انجام فعالیت‌های روزمره می‌شود.
• تحریک سیستم عصبی همبسته: افت فشار خون باعث تحریک سیستم عصبی همبسته می‌شود. این سیستم مسئول افزایش ضربان قلب، تنظیم فعالیت گوارشی، و مقابله با شرایط استرسی است.
• کاهش ضربان قلب: افت فشار خون باعث کاهش ضربان قلب می‌شود. این امر به تنظیم دقیق‌تر ضربان قلب توسط سیستم عصبی همبسته مرتبط است.
• کاهش مقاومت عروقی: افت فشار خون ممکن است باعث کاهش مقاومت عروقی می‌شود. این امر به بهبود جریان خون و کاهش فشار عروقی کمک می‌کند.
• تأثیر بر کلیه‌ها: کاهش فشار خون می‌تواند به کلیه‌ها آسیب برساند و عملکرد آنها را تحت تأثیر قرار دهد. این عارضه به مشکلاتی مانند افزایش ادرار یا اختلال در کنترل فشار خون منجر می‌شود.
• احتمال ایجاد علائم اضطرابی: افت فشار خون ممکن است در برخی افراد علائم اضطرابی از جمله احساس ناامنی و نگرانی ایجاد می‌کند.

تشخیص افت ناگهانی فشار در پزشکی

در پزشکی معمولاً از طریق ارزیابی علائم و نشانه‌های بالینی انجام می‌شود. در زیر تعدادی از روش‌های تشخیص این وضعیت ذکر شده است:

اندازه‌گیری فشار خون اولیه و ادامه‌آن در افرادی که علائم افت فشار دارند، ابتدایی‌ترین گام در تشخیص است.

• افت فشار خون معمولاً با کاهش فشار سیستولیک (فشار خون حین ضربان قلب) و یا کاهش فشار دیاستولیک (فشار خون در حالت استراحت) همراه است.
• بررسی تاریخچه پزشکی فرد، داروهای مصرفی، بیماری‌های مزمن، وضعیت روحی، و اطلاعات خانوادگی می‌تواند به پزشک کمک کند تا علت احتمالی افت فشار را تشخیص دهد.
• در برخی موارد، پزشک آزمایش‌های خون مانند: آزمایش‌های الکترولیت، آزمایش‌های تشخیصی قلبی، و سایر آزمایش‌های مرتبط را از بیمار درخواست می‌کند تا به تشخیص دقیق‌تری برسد.
• در مواردی که پزشک به اختلالات جدی در سیستم عصبی یا قلبی-عروقی شک کند، ممکن است تصویربرداری مثل اکوکاردیوگرافی (اکو) یا تست هولتر (Holter) برای نظارت بر فعالیت قلبی مورد استفاده قرار گیرد.

راهکارهای پیشگیری از افت ناگهانی فشار

• مصرف آب کافی: هیدراته نگه داشتن بدن می‌تواند از افت فشار خون جلوگیری کند. مصرف آب به مقدار کافی به عنوان یکی از راه‌های مهم حفظ فشار خون محسوب می‌شود.
• تغذیه سالم: مواد غذایی سالم، به خصوص مصرف مقادیر مناسب نمک، می‌تواند به پایداری فشار خون کمک کند. سعی کنید تا جای ممکن از مصرف غذاهای حاوی مقدار زیاد نمک خودداری کنید.
• اجتناب از افت حاد در فشار خون: از تغییرات سریع از وضعیت نشسته به وضعیت ایستاده یا از ایستاده به خوابیده خودداری کنید. این اقدام می‌تواند از افت ناگهانی فشار جلوگیری کند.
• کنترل بیش‌فعالی: در فصل گرما، کنترل بیشتری بر فعالیت بدنی خود داشته باشید تا از احتمال افت فشار در اثر گرما خودداری کنید.
• کنترل استرس: تلاش برای مدیریت استرس و اضطراب نیز می‌تواند به پیشگیری از افت فشار خون کمک کند.

درمان افت ناگهانی فشار در شرایط اورژانسی

در صورتی‌که افت فشار خون ناگهانی رخ دهد و در شرایط اورژانسی قرار داشته باشد، درمان فوری ضروری است. در زیر تعدادی از اقدامات ممکن در درمان افت فشار در شرایط اورژانسی ذکر شده است:

• تجویز مایعات: افت فشار خون معمولاً با کاهش حجم خون مرتبط است. تجویز مایعات این حجم خون را افزایش می‌دهد و می‌تواند به افزایش فشار خون کمک کند. در برخی موارد، ممکن است مایعات را از طریق وریدها (IV) تزریق کرد.
• استفاده از داروهای افزایش فشار خون: در موارد شدیدتر، پزشک ممکن است از داروهایی که به ناماترین (vasopressors) یا داروهای افزایش فشار خون استفاده می‌شود، استفاده کند تا فشار خون را افزایش دهد.
• ترکیبات نوروهورمونال: در برخی موارد، ترکیباتی که تأثیر بر سیستم عصبی دارند (مثل دوپامین) ممکن است به عنوان راه‌حل درمانی استفاده شوند.
• تشخیص و درمان علت اصلی: پزشک باید علت افت فشار خون ناگهانی را تشخیص دهد و براساس آن به درمان مرحله‌ای متناسبی را پیش گیرد. ممکن است نیاز به آزمایش‌های تصویری یا آزمایش‌های خون داشته باشد.

افت فشار در بارداری و پریود زنان

• پیش از بارداری: زنانی که قبل از بارداری فشار خون پایین داشته‌اند، باید برای باردارشدن از پزشک خود مشورت بگیرند زیرا افت فشار خون می‌تواند تأثیرات مخربی بر جنین داشته باشد.
• در طول بارداری: فشار خون در دوران بارداری باید توسط پزشک کنترل شود. افت فشار خون در این دوره ممکن است باعث مشکلات مرتبط با جنین و حتی پیش‌زایمانی شود. پزشک ممکن است داروهای مناسب یا تغییرات در سبک زندگی توصیه کند.

افت فشار خون در دوران پریود

• پیش از پریود: برخی زنان ممکن است افت فشار خون در روزهای قبل از پریود تجربه کنند که ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی در این دوره باشد.
• در طول پریود: خونریزی شدید پریود می‌تواند به افت فشار خون منجر شود. در صورت تجربه علائم شدید یا نگران‌کننده، مراجعه به پزشک ضروری است.

عوارض جانبی داروها و افت فشار

استفاده از برخی داروها ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند، که می‌توانند به افت فشار خون منجر شوند. در زیر، به برخی از دسته‌های داروها و عوارض جانبی مرتبط با افت فشار خون اشاره می‌شود:

دیورتیک‌ها (مانند هیدروکلروتیازید):

• دیورتیک‌ها با افزایش دفع ادرار و کاهش حجم خون، می‌توانند به افت فشار خون منجر شوند.

بتابلاکرها (مانند اتنولول، پروپرانولول)

• بتابلاکرها با کاهش ضربان قلب و قدرت انقباض عضله قلب، ممکن است فشار خون را کاهش دهند.

ACE inhibitors  (مانند لیزینوپریل، انالاپریل):

 این داروها با کاهش ترشح آنژیوتانسین (یک هورمون موجود در سیستم رنین-آنژیوتانسین)، می‌توانند باعث افت فشار خون شوند.

ARBs  (مانند لوسارتان، والسارتان):

 این داروها با کاهش اثرات آنژیوتانسین بر روی عروق، به افت فشار خون می‌انجامند.

نیترات‌ها (مانند نیتروگلیسرین):

نیترات‌ها با گشاد کردن عروق خونی، می‌توانند به افت فشار خون منجر شوند.

الفا بلوکرها (مانند پرازوسین، دوکسازوسین):

این داروها با گشاد کردن عروق و کاهش تقلب خون، نقش بسزایی درکاهش  فشار خون دارند.

سخن پایانی

افت فشار ناگهانی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی از این علل جدی نیستند و با مراقبت‌های لازم قابل درمان است. اگرچه در برخی موارد، ممکن است نشانه‌ای از بیماری خاصی باشد. مهم است که علائم افت فشار خون را نادیده نگیرید.افت فشار خون اغلب با موفقیت قابل درمان است. از سوی دیگر، اگر این عارضه به بیماری زمینه‌ای مرتبط باشد، نیازمند مراجعه به یک متخصص قلب، مغز و اعصاب یا متخصص غدد داشته باشد. زیرا ممکن است این شرایط ناشی از مشکلات مختلف در سیستم عصبی، قلبی-عروقی یا حتی مشکلات کلیوی باشد.