فشاری که خون در حین عبور از رگها به دیواره شریانها وارد میکند، تحت عنوان هایپرتانسیون شناخته میشود. افرادی که دارای سابقه بیماری هایپرتانسیون هستند، باید بهصورت منظم تحتنظر پزشک بوده و یک دستگاه اندازهگیری هایپرتانسیون در منزل داشته باشند.
درازکشیدن و حفظ آرامش نکته دیگری است که میتواند در درمان اورژانسی فشار خون بالا مؤثر باشد. در مرحله بعدی مصرف داروهای تجویزی توسط بهترین دکتر فوق تخصص فشار خون در افرادی که سابقه هایپرتانسیون بالا دارند و تماس با اورژانس ضروری است؛ بنابراین بهخاطر اهمیت اقدامات اورژانسی در فشار خون بالا قصد داریم در مورد بهترین، قطعیترین و علمیترین درمانهای اورژانسی صحبت کنیم.
آنچه در این مقاله می خوانید :
فهرست مطالب
علایم و اقدامات اورژانسی برای فشار خون بالا
به دلیل اینکه هایپرتانسیون بالا اغلب با نشانههای خاصی بروز نمیکند، به آن کمتر توجه شده است. خطرناک بودن این بیماری از آنجا ناشی میشود که عدم کنترل آن
میتواند صدمات جدی به قسمتهای مختلف بدن وارد سازد. بیماری هایپرتانسیون کمکم و بهمرورزمان مشکلاتی را در عملکرد اندامهای حیاتی بدن مانند قلب و کلیه ایجاد میکند و زندگی فرد را به خطر میاندازد.
هایپرتانسیون بالا ممکن است یکدفعه ایجاد شود که در این صورت اقدامات اورژانسی برای هایپرتانسیون ضروری است. هایپرتانسیون بالای 18 معمولاً خطرناک بوده و با علائمی همچون درد در ناحیه قفسه سینه، سردرد، سرگیجه، تار شدن چشمها، استفراغ و داشتن حالت تهوع، تنگی نفس و تشنج همراه است.
از جمله اقدامات اورژانسی برای هایپرتانسیون بالا این است که پس از اطمینان از این مسئله، از بیمار بخواهید در حالت نشسته قرار گیرد یا دراز بکشد و کارهای خود را کاملاً کنار بگذارد. گاهی انجام کارهای زیاد میتواند باعث هایپرتانسیون ناگهانی شود، بنابراین قطع فعالیت و استراحت بدن میتواند در کنترل فشار خون مؤثر واقع شود.
سپس از بیمار بخواهید تا زمان برطرفشدن علائم و حداقل به مدت چند دقیقه نفس عمیق بکشد. ازآنجاکه هایپرتانسیون بالا میتواند به دلیل داشتن استرس و اضطراب باشد، نفسکشیدن با آرامش میتواند در کنترل شرایط، مؤثر واقع شود و بهتر است تا رفع علائم بیماری ادامه یابد.
برای درمان اورژانسی فشار خون بالا علاوه بر اقدامات ذکر شده، مصرف داروهای کنترلکننده هایپرتانسیون نیز میتواند مؤثر باشد. قرص جویدنی کاپتوپریل، قرص زیرزبانی نیتروگلیسیرین، آمپول لابتالول و آمپول لازکس از جمله داروهای شیمیایی مورداستفاده در کنترل هایپرتانسیون بالا هستند که باید پس از تماس اورژانس و مشورت با پزشک، مورداستفاده قرار گیرند.
البته متخصصان معتقدند که هایپرتانسیون نباید بهصورت یکدفعه و با مصرف دارو، کاهش یابد. برای بیمارانی که سابقه این بیماری را دارند، مصرف داروهای کاهش فشار بلامانع بوده و باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفته شود. در تماس با اورژانس نیز باید از اعمال استرس به بیمار پرهیز شود تا از عواقب بعدی جلوگیری به عمل آید.
بهتر است پس از انجام اقدامات فوق، هایپرتانسیون بیمار را اندازه بگیرید. برای هایپرتانسیون در رنج 15-14 نیازی به درمانهای اورژانسی نیست، اما هایپرتانسیون 20-18 نیاز به اقدامات اورژانسی دارد.
راهکارهایی اصولی برای درمان خانگی فشار خون بالا و سردرد
هایپرتانسیون بالا از جمله بیماریهایی است که امروزه به علت سبک نادرست زندگی و تغذیه نامناسب، بسیاری از افراد را درگیر کرده است. از جمله علائم هایپرتانسیون ، سردرد شدید است، به همین دلیل درمان خانگی برای هایپرتانسیون و سردرد در شرایط عدم دسترسی به پزشک از اهمیت بسزایی برخوردار است.
هایپرتانسیون همراه با سردرد شدید وضعیتی بسیار بحرانی و خطرناک است که در صورت عدم مراجعه به اورژانس، ممکن است عوارض جبرانناپذیری همچون سکته مغزی را در پی داشته باشد.
با افزایش ناگهانی فشار ، شریانهای خونی مغز دچار انقباض و انبساط ناگهانی شده و ممکن است منجر به آسیبدیدن رگها و سردرد شدید شود. این درد معمولاً با استفاده از مسکنها رفع نمیشود و ممکن است با علائم دیگری مانند تهوع، نفستنگی و خوندماغ همراه باشد. درهرصورت مراجعه به پزشک در چنین مواردی بهترین راهکار است و در صورت بروز چنین مشکلی تعلل بههیچوجه جایز نیست.
چنین مواردی باید اقداماتی را برای درمان اورژانسی فشار خون بالا انجام دهید. ابتدا فشار خود را اندازه بگیرید و در صورت بالابودن آن، داروهای تجویزی توسط پزشک خود را استفاده کنید. سپس به اورژانس زنگ بزنید یا از کسی بخواهید تا شما را هر چه سریعتر به اورژانس برساند.
در اورژانس، پزشک شما را معاینه کرده و در صورت لزوم از داروهای تزریقی برای کاهش فشار استفاده میکند. شما در بیمارستان باید تحتنظر پزشک باشید تا علائم هایپرتانسیون ، کاهش یابد و پزشک مطمئن شود خطری شما را تهدید نمیکند. ممکن است پزشک از شما بخواهد چند روز در بیمارستان بستری شوید و پس از ترخیص از بیمارستان زیر نظر پزشک باشید.
برای درمان خانگی برای فشار خون بالا و سردرد روشهایی به شما توصیه میشود که معمولاً برای پیشگیری مؤثر هستند و تا حدی میتوانند از شما در برابر این بیماری محافظت کنند.
کنترل استرس یکی از راهکارهای درمانی است که در کنترل میگرن نیز تأثیر دارد. امروزه استرس، بخشی جداناپذیر از زندگی انسانهاست که غیرقابلاجتناب بوده، اما با راهکارهایی میتوان آن را مدیریت کرد:
یکی از این راهکارها، درمان رفتاری – شناختی است که به افراد میآموزد چگونه افکار ناراحتکننده مؤثر بر رفتار خود را بشناسند و آنها را تغییر دهند.
استفاده از روشهای مراقبه یا مدیتیشن، راهکار دیگری است که به کنترل سردرد و کاهش استرس کمک میکند.
انجام تمرینات ذهنی – جسمی از دیگر روشهای مؤثر در کاهش استرس و کنترل سردرد است که در کاهش فشار نیز تأثیر دارد.
گاهی استفاده از مقدار کم کافئین ممکن است به درمان سردرد کمک کند، اما مصرف زیاد این ماده در بعضی افراد میتواند منجر به سردرد شود؛ بنابراین افرادی که از سردردهای مربوط به فشار رنج میبرند، میتوانند با محدودکردن مصرف کافئین به کنترل شرایط خود کمک کنند.
درمان اورژانسی فشار خون بالا در خانه
افراد مبتلا به هایپرتانسیون هرگز نمیتوانند با مصرف ترکیبات گیاهی منجر به کاهش اورژانسی فشار خون شوند. تنها راه درمان هایپرتانسیون ، تماس با اورژانس و دریافت مشاوره در مورد مصرف داروهای لازم مانند قرص نیتروگلیسیرین زیرزبانی به فاصله هر 15 دقیقه یا قرص جویدنی کاپتوپریل با دوز مشخص میباشد.
در کنار این داروها مصرف داروهای گیاهی زیر میتواند کمککننده باشد. هرچند درمانهای خانگی شما را از مراجعه به پزشک بینیاز نمیکنند، ولی دانستن این روشها برای استفاده در موارد ضروری، خالیازلطف نیست.
استفاده از چای بابونه از روشهای درمان فوری و سریع هایپرتانسیون است که اگر با شکلات تلخ همراه باشد باعث کاهش فشار میشود. همچنین پرهیز از مصرف نوشیدنیهای حاوی کافئین مانند چای و قهوه، روشی مؤثر در کاهش فشار است.
نوشیدن چای سبز روشی مؤثر در کاهش فشار است. علت اصلی بالارفتن فشار در بدن ترشح آنزیم آنژیوتانسیون توسط کلیههاست. چای سبز با مهار این آنزیم در کاهش فشار مؤثر است.
سیرترشی از جمله مواد غذایی مؤثر در کاهش فشار است که دارای خواص زیادی مانند شل کردن عضلات و گشادی رگهای خونی است. این ماده غذایی ضدقارچ، آنتیبیوتیک و ادرارآور بوده و به کاهش فشار کمک میکند.
عسل از جمله مواد غذایی سرشار از آنتیاکسیدان است که قراردادن آن در برنامه غذایی میتواند در کنترل هایپرتانسیون مؤثر واقع شود.
آبلیمو یک ماده غذایی حاوی اسیدسیتریک و مواد معدنی مانند فلانوئید بوده که در سلامت قلب مؤثر است و میتوان از آن برای درمان خانگی فشار خون بالا استفاده کرد.
زرشک یک ماده غذایی حاوی آنتوسیانین است. آنتوسیانین نوعی آنتیاکسیدان مؤثر در کاهش فشار است. محققان معتقدند که مصرف این ماده به شکلهای مختلفی مانند آبزرشک یا همراه با غذا میتواند به کنترل فشار خون کمک کند.
ماست یونانی دارای کلسیم و پتاسیم بوده و تحقیقات نشان داده که مصرف روزانه آن در کاهش فشار مؤثر است.
جویدن دانههای سیاهدانه از جمله راهکارهای طب سنتی است که میتواند در درمان اورژانسی فشار خون بالا مؤثر باشد.
مواد غذایی که به کنترل فشار خون کمک میکنند
مصرف مواد غذایی حاوی پتاسیم مانند ماهی قزلآلا و سالمون، حبوبات، دانههای آجیلی، دانه کتان، سیبزمینی، کلم، هویج، اسفناج، گوجهفرنگی، موز، خربزه و زردآلو ضربان قلب را کنترل کرده، اثرات سدیم را در بدن از بین میبرد و بدین ترتیب به کاهش فشار کمک میکند.
ماهیهای چربی؛ مانند سالمون حاوی مقادیر زیادی Omega3 هستند. این ماده علاوه بر خاصیت ضدالتهابی، ترکیباتی را که باعث انقباض رگهای خونی میشود، کم کرده و منجر به کاهش فشار میشود. به همین دلیل متخصصان علم تغذیه مصرف منظم ماهی را توصیه میکنند و معتقدند که بهتر است، این ماده غذایی جایگزین گوشتهای قرمز شود.
حبوبات حاوی مقادیر زیادی فیبر بوده و مواد معدنی مانند پتاسیم و منیزیم در آنها بهوفور یافت میشود. این املاح در کنترل هایپرتانسیون مؤثر هستند و کارشناسان علم تغذیه جایگزینکردن پروتئین حبوبات با گوشتهای قرمز را بهعنوان راهکاری مؤثر برای کنترل هایپرتانسیون توصیه میکنند.
پسته یکی از مواد غذایی مؤثر در کنترل فشار است که حاوی مقادیر زیادی پتاسیم بوده و به همین دلیل برای سلامتی قلب نیز مفید است. مطالعات نشان داده که پسته نسبت به سایر مغزیات در کاهش فشار تأثیر بیشتری دارد.
هویج حاوی ترکیبات فنلی است که باعث گشادی رگهای خونی شده و در کنترل فشار مؤثر است. مصرف روزانه این ماده غذایی مخصوصاً بهصورت خام میتواند از افزایش فشار جلوگیری کند.
کرفس مادهای به نام فتالید دارد که باعث گشادشدن رگهای خونی شده و در کاهش فشار مؤثر است. محققان معتقدند که مصرف این ماده غذایی بهصورت خام یا پخته به کنترل فشار کمک میکند.
درمان اورژانسی فشار خون بالا در طب سنتی
برخی از گیاهان دارویی دارای خواص داروهای شیمیایی بوده و میتوانند بهصورت فوری فشار را کاهش دهند. از جمله این گیاهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
مادهای به نام کارواکرول در پونه کوهی وجود دارد که به کاهش فشار کمک میکند. همچنین پتاسیم موجود در پونه کوهی در تنظیم فشار مؤثر است.
سنبلالطیب گیاهی آرامبخش باخاصیت ضدالتهابی است که در طب سنتی برای درمان هایپرتانسیون در افراد مسن و کسانی که فشار مزمن دارند، استفاده میشود.
اسطوخودوس به بهبود جریان خون کمک میکند و از آن بهصورت خوراکی و موضعی برای تنظیم ضربان قلب استفاده میشود. این گیاه در طب سنتی برای کنترل فشار و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی نیز توصیه میگردد.
دماسبی گیاهی است که در طب سنتی به دلیل خاصیت ادرارآوری برای درمان اورژانسی فشار خون بالا مورداستفاده قرار میگیرد. این گیاه همراه با بابونه بهصورت دمنوش تهیه شده و برای کنترل فشار استفاده میشود.
دمنوش گیاه قاصدک از دیگر مواردی است که به دلیل خاصیت مدر بودن برای درمان اورژانسی فشار خون بالا مورداستفاده قرار میگیرد.
دمنوش گل ساعتی را میتوان برای کنترل فشار استفاده کرد. نکتهای که در مصرف این گیاه باید در نظر داشت این است که مصرف همزمان آن با داروهای شیمیایی کنترل فشار ممنوع است.
دمنوش چای ترش از جمله داروهای گیاهی برای کاهش فشار است که مصرف آن به افرادی که از داروهای شیمیایی کنترل فشار استفاده نمیکنند و یا دوز دارویی آنها کم است، توصیه میشود.
گیاهان دارویی برای کنترل فشار غالباً دارای خواص آرامبخشی بوده و باعث باز کردن عروق خونی میشوند. مصرف همزمان این دمنوشها با داروهای شیمیایی ممکن است تداخل دارویی ایجاد کرده و خطرناک باشد؛ بنابراین قبل از مصرف هر یک از داروهای گیاهی ذکر شده در فوق حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.
ارائه توصیههایی بهعنوان قاتل فشار خون بالا
هایپرتانسیون اغلب هیچگونه علائمی نداشته و علائم آن معمولاً زمانی آشکار میشود که سایر اندامهای بدن مانند قلب و کلیه دچار مشکل شده باشند؛ بنابراین بهجای درمان اورژانسی فشار خون بالا، بهتر است با رعایت راهکارهایی بهصورت پیوسته در جهت درمان هایپرتانسیون اقدام کرد. برخی از این راهکارها عبارتاند از:
چاقی و اضافهوزن یکی از دلایل اعمال فشار زیاد بر دیواره رگهاست که میتواند بهمرور، منجر به افزایش فشار شود؛ بنابراین اقدام در جهت لاغری و کاهش وزن میتواند روشی مؤثر برای کاهش فشار باشد.
مصرف غذاهای فرآوری شده و مواد غذایی حاوی مقادیر بالایی از نمک، شکر و چربیهای اشباع باعث رسوب چربی در شریانها شده و از دیگر عوامل بالارفتن فشار خون است. مصرف غذاهای سالم علاوه بر تضمین سلامتی کل بدن در تنظیم فشار نیز مؤثر است.
داشتن برنامه ورزشی منظم و فعالیت بدنی باعث سلامتی قلب و عروق شده و در کاهش فشار نیز مؤثر است. پزشکان معتقدند که ورزش روزانه به مدت سی دقیقه به کنترل فشار کمک میکند.
مصرف مشروبات الکلی و استفاده از دخانیات مانند کشیدن سیگار و قلیان از عواملی است که باعث باریک شدن عروق خونی شده و میتواند هایپرتانسیون را در پی داشته باشد؛ بنابراین میتوان از عدم مصرف مشروبات الکلی و دخانیات بهعنوان قاتل برای هایپرتانسیون نام برد.
داشتن استرس و اضطراب یکی از عواملی است که پرخوری را تشدید کرده و باعث کمخوابی میشود. این عوامل خود عاملی در جهت افزایش فشار هستند؛ بنابراین میتوان کنترل استرس با برنامههایی نظیر یوگا و پیادهروی را بهعنوان قاتل برای فشار بالا خون در نظر گرفت.
فشاری که خون در جریان مسیر خود به دیواره رگ وارد میکند، تحت عنوان فشار شناخته میشود. گاهی فشار ممکن است ثابت نبوده و بنا به دلایلی بالا و پایین شود. آنچه باعث نگرانی شده و نیاز به درمان را ضروری میسازد، فشار مزمن است که میتواند نشانه یک بیماری زمینهای باشد.
ازآنجاکه این بیماری علائم خاصی ندارد، تنها راه تشخیص آن چککردن منظم فشار است. افرادی که دارای سابقه خانوادگی فشار هستند، باید بهصورت منظم تحتنظر پزشک بوده و یک دستگاه اندازهگیری فشار در منزل داشته باشند. در صورت بروز هر یک از علائم فشار بالا خون ، در افراد دارای فشار مزمن، اولین اقدام برای درمان اورژانسی فشار خون بالا اندازهگیری فشار فرد است.
سخن آخر
فشار بالا خون یک بیماری شایع، اما قابلکنترل است. این بیماری با رعایت سبک زندگی درست، داشتن فعالیت بدنی مناسب و مصرف برخی داروها بهعنوان درمان اورژانسی فشار خون بالا مدیریت میشود. بیماری فشار که دارای هیچگونه علائم هشداردهندهای نیست، بهعنوان قاتل خاموش شناخته شده است. به همین دلیل اغلب پزشکان در معاینات روتین خود فشار بیماران را اندازهگیری میکنند.
افراد بالای 18 سال که سابقه فشار را در خانواده خود دارند، بهتر است بهصورت منظم به پزشک مراجعه کرده و فشار خود را اندازهگیری کنند یا حتیالامکان یک دستگاه فشارسنج در منزل داشته باشند. در صورت بروز هر یک از علائم فشار بالا خون مانند سردردهای شدید، تهوع، تاری دید، برافروختگی و … حتماً فشار خود را چک کنید و در صورت بالابودن فشار، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.
اقدامات اورژانسی در فشار خون بالا امری ضروری است که در صورت تعلل در مراجعه به پزشک و عدم درمان بهموقع میتواند نتایج غیر قابل جبرانی در پی داشته باشد.
دکتر ریحانه شعبانی تخصص بیماریهای قلب و عروق با کدنظام پزشکی: 124112 در شهر تهران است. ایشان با مهارت و تخصص بالایی که در امر تشخیص و درمان دارند، خدمات پزشکی مختلفی به بیماران خود ارائه میدهند. برای نوبت دهی دکتر ریحانه شعبانی به صفحه تماس با ما مراجعه کنید و بهصورت اینترنتی و غیرحضوری نوبت بگیرید.