معده و فشار خون بالا

فشارخون بالا از مشکلات شایع سلامتی است که می‌تواند به بیماری‌های جدی مانند بیماری قلبی-عروقی و سکته مغزی منتهی شود. با وجود اینکه عوامل مختلفی می‌توانند به بروز فشارخون بالا کمک کنند، اما یکی از این عوامل می‌تواند مشکلات معده باشد. در این مقاله، به بررسی ارتباط بین معده و فشار خون بالا، علت و علائم این رابطه و درمان آن می‌پردازیم. برای جلوگیری از ایجاد فشارخون بالا توصیه می‌کنیم در اسرع وقت به بهترین دکتر فوق تخصص فشار خون مراجعه نمایید.

ارتباط احتمالی درد معده و فشار خون بالا چه خواهد بود؟

باید بگوییم این مسئله یک موضوع پژوهشی جذاب است که در سال‌های حاضر و طبق  بررسی‌های صورت گرفته اینگونه به نظر می‌رسد که بین سلامت معده و فشارخون بالا ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.

در حقیقت طبق ارزیابی‌های صورت گرفته اخیر انواع مشکلات معده از جمله ابتلای فرد به زخم معده، التهاب و عفونت‌های معده قادر به ایجاد فشارخون بالا و انواع بیماری‌های قلبی و عروقی است. علت ارتباط احتمالی میان درد معده و فشار خون بالا هنوز کاملاً مشخص نیست، با این حال برخی تئوری‌ها قادر به تشریح رابطه موجود می‌باشند.

علل تاثیرگذار درد و ناراحتی چیست؟

بر اساس تئوری‌های موجود یک علت این ارتباط آن است که مشکلات معده از جمله عفونت، زخم و یا التهاب معده قادرند سطح هورمون استرسی کورتیزول را به میزان قابل توجهی در بدن افزایش دهند. بالا رفتن سطح هورمون کورتیزول در بدن در بالا رفتن بی رویه فشارخون فرد نقش بسزایی داشته و در نتیجه می‌تواند زمینه ساز بروز بیماری قلبی و عروقی شود.

طبق تئوری دیگری که مطرح شده ابتلای بیمار به مشکلات معده قادر به افزایش میزان فاکتورهای التهابی بدن خواهند بود. فاکتورهای التهابی قادر به باریک سازی عروق خونی بوده و بدین ترتیب می تواند عامل بالا رفتن فشار خون در رگ‌های باریک شده فرد شود.

علاوه بر دو موردی که در بالا در خصوص ارتباط معده و فشار خو بالا اشاره کردیم، مصرف گروهی از داروهای مخصوص آسیب‌های گوارشی که برای بهبود مشکلات معده مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز می‌توانند نقش موثری در افزایش فشارخون بیمار داشته باشند.

بیشتر پژوهش‌ها برای بررسی این ارتباط همچنان به زمان و تحقیقات بیشتری نیاز دارند. با این حال، اهمیت حفظ سلامت معده و درمان بیماری‌ها و مشکلات آن در کاستن از ریسک ابتلا به بیماری قلبی-عروقی و فشارخون بالا کاملاً مشهود است.

به عبارتی دیگر بررسی‌های مختلفی نشان داده که برخی مشکلات معده زمینه ساز فشارخون بالا خواهد بود. یکی از این مشکلات ابتلا به زخم معده است.

در حقیقت زخم معده با افزایش سطح هورمون استرسی کورتیزول موجب بالا رفتن ناگهانی و ناخواسته فشارخون می‌شود. به علاوه ابتلا به عفونت‌های معده از جمله عفونت ناشی از هلیکوباکتر پیلوری قادر به افزایش سطح عوامل التهابی موجود در بدن می‌شوند که خود می‌تواند زمینه‌ساز افزایش فشارخون گردد.

از سوی دیگر، مصرف برخی داروها که در درمان مشکلات معده موثر هستند از جمله آنتی‌اسیدها و داروهای ضدالتهابی نیز قادر به افزایش بی رویه فشارخون خواهد شد.

بیشتر بدانید : درمان فشار خون عصبی بالا

علائم فشارخون برای شناخت ارتباط بین این دو عارضه

باید علائم فشارخون، بسته به میزان بالا بودن فشارخون متفاوت خواهد بود. در برخی موارد، فشارخون بالا فاقد هرگونه علائم قابل تشخیص می‌باشد. با این حال، در برخی موارد، علائمی از جمله سردرد، خستگی، تعریق، اضطراب، افزایش ضربان قلب، درد در قفسه سینه و حتی خونریزی از بینی نیز احتمالاً رخ دهد.

چنانچه فشارخون بالا برای طولانی مدت بدون درمان رها شود و پیگیری نشود، می‌تواند به بیماری‌های جدی از جمله بیماری قلبی و عروقی، سکته مغزی، بیماری کلیوی و نارسایی قلبی منتهی شود.

درد و ناراحتی معده و فشار خون بالا چگونه درمان خواهد شد؟

درمان فشارخون بالا در قالب دو رویکرد دارویی و غیردارویی انجام می‌شود. درمان‌های مبتنی بر عدم مصرف دارو شامل تغییرات در شیوه زندگی از جمله بیشتر کردن فعالیت‌های بدنی، کم کردن وزن، مصرف مواد غذایی سالم، محدود کردن مصر نمک و کاستن نوشیدن مشروبات الکلی می‌باشد. چنین تحولات ایجاد شده در شیوه زندگی قادر به پایین آوردن فشارخون بالا در فرد است.

چنانچه تغییرات ایجاد شده در شیوه زندگی به خودی خود نتواند موجب کاهش فشار بالای فرد شود، داروهای ضد فشارخون مانند بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین، دیورتیک‌ها یا داروهای ادرار آور، بتابلاکرها و مهارکننده‌های کانال کلسیم می‌توانند کامل کاهش فشارخون باشند.

چنین داروهایی می‌بایست تحت نظارت و با تجویز پزشک متخصص قلب و عروق انجام شوند و احتمالاً منجر به بروز عوارض جانبی از جمله گیجی و سرگیجه، خستگی و ضعف و غیره خواهد شد.

به طور خلاصه، مشکلاتی که در معده بروز می‌کند از جمله زخم معده، عفونت‌های معده و داروهای مورد استفاده در درمان مشکلات معده قادرند این بیماری را پدید آورند. بنابراین با اتخاذ درمان مناسب برای مشکلات معده می‌توان به کاهش خطر بروز فشارخون بالا کمک کرد.

انواع فشار خون بالا شامل چه مواردی است؟

در کل برای ارزیابی فشارخون بالا یا هایپرتنشن، از دو معیار فشار سیستولیک (Systolic) و دیاستولیک (Diastolic)  استفاده می‌شود. فشارخون سیستولیک نوعی از فشار است که طی انقباض قلب بروز می‌کند، حال آنکه فشارخون دیاستولیک به آن نوع از فشار اطلاق می‌شود که در حین استراحت قلب و بین دو انقباض بروز می‌کند.

در کل، فشارخون بالا در سه دسته متفاوت گروه بندی می‌شود که شامل موارد ذیل است:

• فشار خون بالای مرزی: در این نوع از فشارخون بالا، فشارخون سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۳۹ و فشار خون دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ میلی‌متر جیوه خواهد بود.
• فشار خون بالای درجه ۱: در این نوع از فشارخون بالا، فشارخون سیستولیک بین ۱۴۰ تا ۱۵۹ و فشار خون دیاستولیک بین ۹۰ تا ۹۹ میلی‌متر جیوه خواهد بود.
• فشارخون بالای درجه ۲: در این نوع از فشارخون بالا، فشارخون سیستولیک از 160 رد شده و فشارخون دیاستولیک از ۱۰۰ میلی‌متر جیوه عبور خواهد کرد.

در کل، هرچه فشارخون افزایش یابد، ریسک احتمال بروز مشکلات قلبی و عروقی بالاتر خواهد رفت. برای مدیریت فشار بالا، پزشکان متخصص اغلب به تغییر شیوه زندگی، داروهای خاص و در برخی موارد، ترکیبی از هر دو روی می‌اورند.

موثرترین عوامل بالا برنده فشار خون شامل چه مواردی است؟

حال که تا اینجا به ارتباط درد معده و فشار خون بالا اشاره کردیم بد نیست در خصوص عوامل بالا برنده فشار خون باید به مواردی چون استعمال سیگار و دخانیات، وزن بالا و چاقی مفرط، فعالیت‌های فیزیکی و تحرکات بدنی محدود، کاهش مصرف سدیم و نمک، مصرف مشروبات الکلی، داشتن اضطراب و استرس، بالارفتن ناگهانی سن، ژنتیک، تیروئید و غده آدرنال، اخلال در وضعیت خواب بیمار، محدودیت در سطح ویتامین دی و در نهایت مشکلات کلیوی در بالارفتن فشارخون بیمار نقش بسزایی دارند.

پیشگیری از فشار خون چگونه صورت می‌گیرد؟

در ادامه به روش‌های پیشگیری از فشار خون اشاره خواهیم کرد. اولین راهکار برای پیشگیری از ابتلا به فشارخون بالا داشتن یک رژیم غذایی سالم، حفظ وزن در حالت ایده ‌آل، فعال بودن به لحاظ فیزیکی، عدم استعمال دخانیات و توقف مصرف سیگار، عدم مصرف مشروبات الکلی، مصرف نمک کم، کاهش استرس و اضطراب و خواب کافی خواهد بود.

بدیهی است با رعایت کلیه مواردی که در بالا اشاره کردیم و حفظ سلامت عمومی خود می‌توانید به میزان قابل توجهی از ابتلا به فشارخون بالا جدا خودداری نمایید.

بیشتر بدانید : درمان دارویی فشار خون دیاستولیک بالا

سوالات متداول

• منظور از فشارخون دقیقا به چه معنا است؟

فشار خون نیروی محرکه‌ بدن است که جریان خونرسانی را به کلیه اعضای بدن را برعهده دارد. خون ابتدا بواسطه عضله قدرتمند قلب پمپاژ می شود و سپس از طریق رگ های خونی جریان یافته و به کلیه اعضای بدن منتقل می شود.

برای سالهای متمادی، فشارخون بالا یک فاکتور خطرساز برای حملات قلبی، سکته مغزی و مرگ زودرس شناخته شده است. از همین رو فشار خون بالا اغلب به عنوان “قاتل خاموش” نامیده می شود، چرا که هیچ شخص خاصی به درستی نمی داند فشارخون شان چقدر است و آیا به فشار بالا یا پایین مبتلا هستند، مگر انکه واقعا فشارخون آن ‌ها مورد ارزیابی و اندازه گیری دقیق قرار گیرد. اکثریت قریب به اتفاق افراد در بازه‌ای از زندگی خود به فشارخون بالا مبتلا خواهند شد.

• چگونه می‌توان فهمید فشارخون یک نفر دقیقا چقدر است؟

تشخیص این مسئله که میزان فشار یک نفر دقیقاً چقدر است، کار آسانی است. برای اینکار می‌توانید هربار که به پزشک مراجعه می‌کنید درخواست کنید فشارخون شما را ارزیابی کند. پایگاه‌های سلامت، کاف فشارخون خانگی و حتی اگر در همسایگی خود پرستاری می‌شناسید همگی می توانند در اندازه گیری دقیق فشار خون به شما کمک کنند.

• در حالت عادی فشارخون یک شخص چقدر باید باشد؟

برای سال‌ها، فشارخون مد نظر به عنوان یک هدف متحرک اینگونه تلقی می‌شد که فشارخون هر فرد چقدر باید باشد یا مهمتر از آن ‌پایین تر از چه حدی باید باشد! باز هم این مسئله در هر بیمار متفاوت است، ابا این حال به عنوان یک نقطه شروع کلی، فشار خون سیستولیک (که عدد بالایی است) باید کمتر از 140 میلی‌متر جیوه و فشار خون دیاستولیک (که عدد پایینی است) باید کمتر از 90 میلی‌متر جیوه باشد.

در پاسخ به این پرسش که میزان فشار سیستولیک و دیاستولیک کدام یک حائز اهمیت تر است باید بگوییم که این فشار خون سیستولیک (بالا) است که بیشترین وزن را دارد.

• در مورد بالا بودن فشارخون چه کاری می توان انجام داد؟

نخستین گام برای مدیریت و کنترل فشارخون جهت تغییر شیوه غذا خوردن با کاستن از میزان نمک بالا در رژیم غذایی صورت می‌گیرد. بیشتر میزان نمک موجود در رژیم غذایی افراد از طرق ذیل وارد رژیم غذایی می‌شود:

• غذا خوردن خارج از منزل: فرقی نمی‌کند که غذایی که می‌خورید فست فودی باشد و یا یک غذای غیرفست فودی از بهترین رستوران 5 ستاره، خوشمزگی غذاهای بیرونی به این دلیل است که این غذاها مملو از نمک هستند
• عادت غلط نمک زدن به غذا پیش از چشیدن کامل آن: یکی از عادات نادرست نمک زدن به بشقاب غذا قبل از چشیدن آن است.

برای کنترل فشارخون خود می‌توانید غذا خوردن در خارج از منزل را به دو بار در هفته یا کمتر محدود کنید و نمکدان خود را دور بیاندازید یا کنار بگذارید. با ایجاد تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی خود به صورت انجام ورزش مداوم می توانید به طور متوسط فشارخون خود را حدود 10 میلی متر جیوه می‌باشد.

• برای درمان چه داروهایی را مصرف کنیم؟

در شرایطی که فشارخون فردی به طور قابل توجه افزایش بیابد (به عنوان مثال بالا رفتن فشار تا 150/100 میلی متر جیوه)، احتمال آن که تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی صرفاً بتواند فشارخون را به محدوده ای برساند که ریسک ابتلا به حملات قلبی، سکته مغزی یا مرگ زودرس را کاهش می‌دهد، بسیار محال خواهد بود.

از همین رو برای کنترل فشار قطعاً به دارو نیاز دارید. نکته مهم در مورد داروهای مخصوص درمان فشارخون است تنوع بالای داروهای مورد استفاده برای درمان فشار بالا است. این بدان معنی است که شما و پزشکتان باید بتوانید داروهایی را پیدا کنید که به لحاظ میزان کم عوارض جانبی برای شما مفید باشد.

• چه زمانی  می‌توانید مصرف داروهای فشارخون را قطع کنید؟

به احتمال بسیار نباید داروهای خود را قطع کنید. به ندرت فشار خون بالا “درمان‌پذیر” باشد. اکثریت قریب به اتفاق افراد برای فشارخون خود به درمان مادام العمر نیاز دارند. به یاد داشته باشید که بیماری قلبی یک بیماری مرتبط با افزایش سن است و بنابراین مراقب بودن در مورد کنترل عوامل خطر (مانند فشار خون بالا) یک وظیفه دائمی و مادام العمر است.

• اصلی‌ترین مشکلی که در پی فشارخون بالا بروز می‌کند چیست؟

بالا رفتن فشار خون قادر به آسیب رساندن به شریان‌های بیمار است، این مسئله به این دلیل بروز می‌کند که  فشا بالا کشش داخلی شریان ها را تا حد زیادی کاهش میدهد، همین کاهش کشش شریان‌ها اصلی‌ترین عامل کاهش جریان خون رسانی و اکسیژن رسانی به قلب خواهد شد و در نهایت زمینه ساز ابتلای بیمار به بیماری قلبی می‌شود. افزون بر مواردی که بدان‌ها اشاره کردیم، کاهش جریان خون رسانی به قلب می تواند عامل درد قفسه سینه که اصطلاحا آنژین نامیده می شود نیز باشد.

• کدام اندام بیش از همه تحت تاثیر فشار خون بالا قرار می گیرد؟

بالا رفتن فشارخون موجب واداشتن قلب به فعالیت سخت‌تر برای پمپاژ خون به سایر اندام های بدن خواهد شد. فعالیت بیش از حد قلب برای خونرسانی عامل ضخیم شدن محفظه پایین سمت چپ قلب  موسوم به بطن چپ خواهد شد. ضخیم شدن بطن چپ ریسک مشکلا قلبی جدی چون حمله قلبی، نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی در پی ایست قلبی را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد.

• آیا فشارخون بالا می‌تواند مسئله ژنتیکی باشد؟

داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به فشارخون بالا یک فاکتور بسیار حائز اهمیت برای ابتلا به فشارخون بالا در فرد خواهد بود. اگر فردی در اعضای نزدیک خانواده خود یک یا چند نفر را داشته باشد که پیش از سن 60 سالگی خود مبتلا به فشارخون بالا باشد، این بدان معنی است که ریسک ابتلای چنین شخصی به همین بیماری به میزان دو برابر از یک فرد عادی بیشتر است.

هنگامی که شخص در شرایط استرس زا قرار می گیرد، سیستم عصبی خودمختار، با افزایش فشارخون موجب ارسال اکسیژن و مواد غذایی به کافی عضلات برای مواجه بهتر با تنش موجود خواهد شد. همین بالارفتن فشارخون ممکن است در گروهی از افراد برای بازه زمانی طولانی ادامه داشته و به عنوان فشارخون بالا در نظر گرفته می‌شود.

علاوه بر این، طبق پژوهش‌هایی که اخیراً صورت گرفته ترشح اسید معده می‌تواند تأثیر منفی روی فشارخون و بالا رفتن ناگهانی آن بگذارد. طبق مطالعات صورت گرفته مصرف برخی داروها از جمله آنتاگونیست های گیرنده  H2 قادر به پایین آوردن فشارخون کمک کند.

بنابراین، مشکلات گوارشی از جمله اسیدیته معده و فشاربالا با یکدیگر ارتباط تناتنگی دارند و بهبود یکی به احتمال بسیار موجب بهبود مورد دیگر خواهد شد. در هر صورت، بسیار حائز اهمیت است که در صورتی که شخصی همزمان مشکلات فشارخون بالا و مشکلات گوارشی دارد در اسرع وقت با پزشک خود مشاوره کند و نسبت به درمان مناسب هر دو بیماری اقدام نماید.

سخن پایانی

ارتباطی که بین معده و فشار خون بالا وجود دارد بر پایه سیستم خودمختار عصبی است. سیستم خودمختار عصبی، قادر به کنترل و مدیریت ارتباط نیمه خودکار میان مغز و سایر اندام‌های بدن است. مثلاً این سیستم قادر است نسبت به تنش ها و استرس‌های مختلف موجود پاسخ‌های فیزیولوژیکی خاصی ارائه دهد.