علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون

علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون؛ از شرایطی ساده‌ای چون بارداری، اضطراب تا بیماری‌های جدی مثل تومورها

فشارخون از بیماری‌های خاموش است که احتمالاً در ابتدای امر هیچ علامتی از خودش نشان ندهد ولی همچنان در حال پیشرفت باشد و به بسیاری از اندام‌ها بخصوص قلب آسیب بزند. گاهی تنها برخی از فعالیت‌های عادی مانند ورزش یا شرایطی مانند بارداری منجر به افزایش یا کاهش بیش‌ازحد فشارخون می‌شود.

اکثر علل بالارفتن ناگهانی فشارخون، با شرایط روحی، روانی، ترس، اضطراب، نگرانی همراهی دارد ولی باید هوشیار بود که در موارد نادر علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون با گرفتگی و احساس افزایش ضربان قلب و علائم دیگر می‌تواند دال بر برخی تورموها باشد که تشخیص سریع و درمان آنها الزامی است.

نگاهی کلی به فشارخون قبل از بررسی علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون

فشارخون به معنی نیروی جریان خون نسبت به جداره‌هایی است که به‌عنوان رگ از میان آن‌ها عبور می‌کند. اگرچه فشارخون در بسیاری از افراد علامت خاصی ندارد ولی مواردی مانند سرگیجه، سردرد، خون‌دماغ شدن و … می‌توانند از علائم فشارخون بالا باشند که باید به آن‌ها دقت شود.

توصیه بهترین دکتر فوق تخصص فشار خون برای جلوگیری از آسیب‌های خطرناک فشارخون بالا مانند ایست قلبی و مرگ بیمار این است که همه افراد بخصوص افرادی که در خانواده آن‌ها سابقه فشار خون بالا وجود دارد یا فردی در آن خانواده زیر 50 سال دچار سکته شده است سالیانه حداقل یک‌مرتبه توسط پزشک چکاپ شوند و در خانه نیز دستگاه فشارخون داشته باشند. همچنین پیروی از یک سبک زندگی سالم برای جلوگیری از بروز علائم فشار خون بالا در زنان و مردان بسیار مهم است. اگر می‌خواهید بدانید علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون واقعاً چیست و چه درمان‌های مؤثری می‌توان برای آن انجام داد در ادامه با ما همراه شوید.

بالا و پایین رفتن فشارخون میتواند علت های طبیعی مختلفی داشته باشد؛ اما گاهی نیز می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی پزشکی باشد.

همان‌طورکه می‌دانید فشارخون به قدری مهم است که تقریباً در اکثر موارد مانند سرماخوردگی، تب و … همیشه پزشک ابتدا فشارخون شما را چک می‌کند؛ زیرا میزان فشارخون می‌تواند اطلاعات بسیار خوبی در مورد شرایط سلامتی شما به پزشک بدهد تا بتواند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون را به‌درستی تشخیص داده و درمان مناسبی انجام شود.

عدد فشارخونی که کمی پایین یا کمی زیادتر از حد نرمال است و اگر به‌صورت دائم یا رفت و برگشتی باشد می‌تواند نشانه یک مشکل جدی پزشکی باشد. تغییرات در فشار خون شما بین ویزیت‌ها نیز می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات سلامتی باشد.

به‌طورکلی فشارخون به معنی نیرویی است که با آن خون از سیستم گردش خون شما عبور می‌کند. فشارخون به‌طور طبیعی نیز چندین بار در طول یک روز تغییر می‌کند. اکثر تغییرات طبیعی و حتی قابل پیش‌بینی هستند. به‌عنوان‌مثال فشارخون شما در هنگام صبح قبل از خوردن صبحانه پایین‌تر از آن در هنگام ظهر است.

البته این موضوع به نوع فعالیت‌های روزانه شما و سبک زندگی شما نیز بستگی دارد. هنگامی‌که این نوسانات در فشار خون شما رخ می‌دهد، ممکن است علائم یا نشانه‌های غیرعادی را تجربه نکنید. این نوسانات معمولاً زودگذر و بدون علائم هستند.

بااین‌حال، اگر متوجه شدید که در چند قرائت منظم فشارخون فشار واقعاً بالا یا پایین است حتماً باید به پزشک مراجعه کنید. در شرایطی که فشارخون بیش از حد بالا باشد مانند فشارخون بالای 18 شرایط اورژانسی خواهد بود و در این صورت به‌هیچ‌وجه نباید از روش‌های درمان خانگی فشار خون بالا و سرگیجه استفاده کنید تا جان بیمار به خطر نیفتد و باید سریعاً با اورژانس 115 تماس بگیرید. در زیر رنج‌های مختلف فشار خون برایتان آورده شده است:

فشارخون طبیعی	زیر 80/130 میلی‌متر جیوه
فشارخون بالا مرحله 1 (خفیف)	130 تا 139، یا فشارخون دیاستولیک بین 80 تا 89 میلی‌متر جیوه
فشارخون بالا مرحله 2 (متوسط)	90/140 میلی‌متر جیوه یا بالاتر
فشارخون بالا مرحله 3 (بحرانی)	120/180 میلی‌متر جیوه یا بالاتر

 

علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون دقیقاً چه می‌باشد؟

همان‌طورکه در مقدمه نیز به آن اشاره شد عوامل بسیار متعددی می‌توانند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشند که با شناخت آن‌ها شاید بهتر بتوان فشارخون را کنترل کرد و از بالا رفتن ناگهانی آن جلوگیری نمود. مهم‌ترین این دلایل عبارت‌اند از:

• استرس بیش‌ازحد و دائمی

استرس و اضطراب عاطفی می‌تواند به‌طور موقت ولی ناگهانی فشارخون شما را افزایش دهد. مثلاً ممکن است این استرس به دلیل دادن یک امتحان مهم، یک مصاحبه کاری، یک سخنرانی و … باشد که بعد از پایان یافتن شرایط فشار به حالت نرمال برمی‌گردد.

توجه داشته باشید که اگرچه در این حالت فشار به حالت نرمال برمی‌گردد اگر فشار بیش‌ازحد بالا رفت باز هم وضعیت اورژانسی است و نباید در مورد آن سهل‌انگاری شود.

همچنین افرادی که به دلیل مشکلات عاطفی، روحی یا شرایط زندگی به‌طور دائم استرس دارند با گذشت زمان، استرس بیش‌ازحد می‌تواند بر سیستم قلبی عروقی آن‌ها اثر بگذارد و ممکن است سبب مشکلات دائمی فشارخون شود؛ بنابراین علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون می‌تواند استرس‌های زیاد و دائمی باشد که در برخی شرایط حال فرد بدتر شده و ناگهان فشارخون او بیش‌ازحد بالا می‌رود.

• سندرم کت سفید

سندرم کت سفید زمانی رخ می‌دهد که نگرانی یا استرس ناشی از قرار ملاقات با پزشک منجر به افزایش موقت فشارخون بیمار می‌شود. در این صورت ممکن است در خانه اندازه فشار شما طبیعی باشد ولی در مطب پزشک فشار بالایی نشان داده شود.

خواندن فشارخون بالا در یک قرائت به این معنی نیست که شما بیماری فشار خون دارید. بااین‌حال، ممکن است بسته به شرایط شما پزشک دستگاهی به شما بدهد و از شما بخواهد آن را به خود متصل کنید تا طی 24 ساعت یا بیشتر در شرایط مختلف اندازه فشارخون شما ثبت شود و بعد بتواند تشخیص بهتری در مورد علل بالا رفتن سریع فشار خون و درمان مؤثر آن به شما ارائه نماید.

• مصرف برخی از دارو‌ها

هم دارو‌های بدون نسخه و هم دارو‌های تجویزی می‌توانند فشارخون شما را تحت تأثیر قرار دهند. برخی از داروها، مانند دیورتیک‌ها و قرص‌های فشارخون، به‌طور خاص برای کاهش فشار خون شما طراحی شده‌اند؛ اما برخی دیگر از دارو‌ها که با اهداف دیگری تجویز می‌شود، مانند دارو‌های سرماخوردگی و آلرژی، می‌توانند فشارخون شما را افزایش دهند.

• انجام برخی از فعالیت‌ها

ورزش، صحبت کردن، خنده و حتی رابطه جنسی می‌تواند به‌صورت موقت علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشد و بعد از مدتی که از این وضعیت‌ها خارج شدید، فشارخون شما به حالت نرمال برمی‌گردد.

• مصرف برخی از غذا‌ها و نوشیدنی‌ها

هر آنچه در طول شبانه‌روز می‌خورید یا می‌آشامید می‌تواند بر فشارخون شما تأثیر بگذارد و حتی علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشد. به‌عنوان‌مثال غذا‌هایی که دارای ماده‌ای به نام تیرامین هستند می‌توانند فشار خون شما را افزایش دهند. برخی از این مواد غذایی عبارت‌اند از:

• مواد غذایی تخمیر شده
• ترشی
• آب‌نمک
• نوشیدنی‌های حاوی کافئین مانند قهوه نیز می‌توانند به‌طور موقت یا ناگهانی فشارخون را افزایش دهند.
• مشکلات آدرنال

سیستم آدرنال شما در واقع وظیفه دارد بر تولید هورمون در بدن نظارت کند. مشکلات آدرنال زمانی رخ می‌دهد که تولید هورمون شما به هر دلیلی کم باشد. معمولاً این مشکل منجر به کاهش فشارخون می‌شود ولی یک سیستم آدرنال بیش‌فعال می‌تواند به‌صورت ناگهانی فشارخون شما را بالا ببرد و علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشد.

• فئوکروموسیتوم

فئوکروموسیتوم نوعی تومور است که در غدد فوق کلیوی ممکن است ایجاد شود و بر میزان تولید هورمون‌های بدن تأثیر می‌گذارد. این مشکل می‌تواند باعث افزایش ناگهانی فشارخون به‌صورت نامنظم در بین بازه‌های طبیعی گردد.

• سیگار کشیدن

کشیدن حتی یک نخ سیگار می‌تواند باعث افزایش فوری 5 تا 10 میلی‌متر جیوه در فشار خون شما شود. درحالی‌که این اثر موقتی است، استفاده از سیگار به‌صورت مداوم می‌تواند به‌مرورزمان به دلیل آسیب طولانی‌مدت به دیواره شریان، اثرات مضری بر سلامت قلب شما داشته باشد و حتی منجر به ایست قلبی شود.

• مصرف سایر مواد مخدر

افزایش شدید فشارخون یکی از عوارض جانبی فیزیولوژیکی کوتاه‌مدت مصرف برخی از مواد مخدر قوی مانند کوکائین است که می‌تواند منجر به برخی از عوارض پزشکی شدیدتر از جمله اختلال در ریتم قلب و حملات قلبی شود که جان مصرف‌کننده را به خطر می‌اندازد.

• شرایط پزشکی

برخی شرایط پزشکی نیز مانند اختلال عروقی کلاژن، اسکلرودرمی و مشکلات تیروئید می‌توانند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون شوند.

• بیماری مزمن کلیه

کلیه‌ها نقش بسیار مهمی را در تنظیم فشارخون در بدن ایفا می‌کنند، بنابراین بیماری‌های مزمن کلیه می‌تواند فشارخون بیمار را افزایش دهد. عکس این قضیه نیز صادق است، یعنی فشار خون بالا یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای بیماری مزمن کلیه است، زیرا میزان نیرویی را که خون روی رگ‌های خونی وارد می‌کند را افزایش می‌دهد.

عوامل خطر که می‌توانند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشند، کدام‌اند؟

برخی عوامل در زندگی می‌توانند شما را بیشتر در معرض خطر ابتلا به فشارخون قرار دهند، از جمله:

• سطوح بالای استرس
• اضطراب
• مصرف قرص‌های فشار خون که مؤثر نیستند یا اثر آن‌ها تا دوز بعدی برای شما دوام نمی‌آورند
• استفاده از تنباکو
• مصرف الکل
• کار شیفت شب

برخی شرایط نیز می‌توانند احتمال ابتلا به فشارخون غیرطبیعی را بیشتر کنند، مانند:

• بیماری زمینه‌ای دیابت
• بارداری
• کم آب شدن بدن
• بیماری‌های قلبی و عروقی
• فشار خون بالایی که اصلاً کنترل نمی‌شود یا در کنترل آن سهل‌انگاری می‌شود.
• آپنه انسدادی خواب
• بیماری کلیوی
• مشکلات تیروئید
• مشکلات سیستم عصبی

درمان خانگی فشار خون بالا و سرگیجه چگونه است؟

قبل از اینکه در مورد درمان خانگی فشار خون بالا و سرگیجه صحبت کنیم ذکر این نکته بسیار مهم است که اگر فشارخون شما در رنج خطرناک و بالا باشد دیگر نمی‌توان با روش‌های خانگی آن را درمان نمود و باید سریعاً با اورژانس تماس گرفته شود تا جان بیمار در خطر نیفتد. در این شرایط به‌هیچ‌وجه از روش‌هایی مانند پایین آوردن فشارخون بالا با آبلیمو بخصوص آب‌لیموهای موجود در بازار استفاده نکنید؛

زیرا این مواد دارای مواد مضری برای فشارخون مانند سدیم هستند که می‌توانند حتی خطرات بیشتری برای بیمار ایجاد کنند. معمولاً روش‌های درمان خانگی فشار خون بالا و سرگیجه روش‌هایی به‌عنوان سبک زندگی هستند که در طولانی‌مدت به شما کمک می‌کنند و اغلب نمی‌توانند نتایج آنی ایجاد کنند. شما می‌توانید به‌سادگی با اتخاذ تغییراتی در شیوه زندگی سالم بمانید و فشارخون را مدیریت کنید. از جمله این تغییرات خوب عبارت‌اند از:

• کاهش وزن و حفظ وزن سالم

مردان با دور کمر بیش از 40 اینچ (100 سانتیمتر) و زنان با کمر بیش از 35 اینچ (5/87) بیشتر در معرض مشکلات افزایش فشارخون هستند.

• به‌طور منظم ورزش کنید

اگر به‌صورت منظم پنج روز در هفته و هر بار حداقل 30 دقیقه ورزش داشته باشید تا حد زیادی می‌توانند از وقوع مواردی که علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون هستند، جلوگیری نمایید. اگر تازه می‌خواهید ورزش را شروع کنید و از قبل بیماری خاصی مانند دیابت یا فشارخون برای شما تشخیص داده شده است، قبل از شروع هر برنامه ورزشی جدید با پزشک خود صحبت کنید و آن را به‌آرامی انجام دهید. شروع ورزش با شدت بالا بخصوص برای افراد مبتلا به فشارخون می‌تواند خطرناک باشد.

• عادت‌های غذایی سالم را در برنامه خود بگنجانید

یکی دیگر از روش‌های درمان خانگی فشار خون بالا و سرگیجه برای جلوگیری از علائم فشار خون بالا در زنان و مردان عادات غذایی صحیح است.

می‌توانید از رژیم غذایی معروف DASH که به طور خاص برای کنترل فشارخون تجویز میشود با مشورت پزشک پیروی کنید. این رژیم بیشتر بر مواد غذایی مانند غلات کامل، سبزیجات، میوه‌ها و لبنیات کم‌چرب تمرکز می‌کند.

• کمتر سدیم مصرف کنید

به میزان مصرف سدیم یا نمک روزانه خود دقت کنید تا بیش‌ازحد مصرف نکنید. سپس، روی مقدار مصرف این ماده که باید روزانه 2300 میلی‌گرم برای افراد سالم باشد تمرکز کنید. اگر فشارخون بالا برایتان تشخیص داده شده است باید این مقدار را به روزی 1500 میلی‌گرم کاهش دهید.

• تا جای ممکن از استرس دوری کنید

راه‌های بسیار خوبی برای مقابله با استرس روزانه و کنترل آن وجود دارد که می‌توانید آن‌ها را پیدا کنید. از جمله این روش‌ها می‌توان به ورزش، یوگا، تکنیک‌های تنفسی یا گفتاردرمانی اشاره نمود.

• مصرف الکل و کافئین خود را کاهش دهید

یکی از روش‌های دیگری که در درمان خانگی فشار خون بالا و سرگیجه به آن تأکید می‌شود کاهش مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار یا الکلی است. همان‌طورکه در بخش‌های قبل گفتیم بسته به میزان کافئینی که مصرف می‌کنید این ماده می‌تواند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشد. الکل نیز می‌تواند فشار شما را بیش‌ازحد کاهش دهد که خطرناک است.

این مواد همچنین می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌هایی را که خطر ابتلا به فشارخون بالا را افزایش می‌دهند، مانند بیماری قلبی و بیماری کلیوی را افزایش دهند.

• مصرف تنباکو را متوقف کنید

اگر تنباکو مصرف می‌کنید یا قلیان می‌کشید این عادت را برای همیشه کنار بگذارید تا فشارخون شما در محدوده نرمال قرار بگیرد.

اثرات فشار خون کنترل نشده چه می‌تواند باشد؟

نوسانات اعداد فشارخون همیشه مشخص‌کننده یک مشکل سلامتی جدی نیست، اما برای برخی افراد می‌تواند هشداری برای مشکلات آینده باشد. از جمله مهم‌ترین

عوارضی که فشارخون کنترل نشده می‌تواند برای شما ایجاد کند، عبارت‌اند از:

• فشارخون بالا به‌صورت رفت و برگشتی یا دائمی

فشارخون بالایی که ماندگار باشد به سرعت ایجاد نمی‌شود. این نوع فشارخون معمولاً درصورتی‌که در ابتدای امر فشارخون‌های بالای گاه و بی گاه کنترل نشوند، ایجاد می‌شود و می‌توانند مشکلات متعدد دیگری را ایجاد کند.

• بیماری قلبی

افرادی که فشارخون آنها دائماً در نوسان است و برای درمان پیگیری نمی‌کنند، نسبت به افرادی که اعداد فشارخون طبیعی داشتند، بیشتر در معرض ابتلا به نارسایی قلبی و سکته خواهند بود.

• زوال عقل

طبق تحقیقات انجام شده مشخص شده است افرادی که دارای نوسانات فشارخون هستند و به دنبال درمان آن نمی‌روند دو برابر بیشتر از افراد بدون نوسان دچار زوال عقل می‌شوند.

علائم فشار خون بالا در زنان چه مواردی هستند؟

همان‌طورکه در ابتدا گفتیم فشارخون بالا با علائم خاصی همراه نیست و ممکن است هیچ نوع علائم فشار خون بالا در زنان مبتلا به این بیماری مشاهده نشود. به همین دلیل به آن قاتل خاموش می‌گویند و می‌تواند بدون اینکه علامتی ایجاد کند ناگهان منجر به ایست قلبی شود. در برخی افراد نیز بعد از اینکه سال‌ها از شروع این بیماری می‌گذرد و وضعیت حادتری ایجاد می‌شود علائمی به وجود می‌آیند. مهم‌ترین علائم فشار خون بالا در زنان در صورت وجود عبارت‌اند از:

• برافروختگی پوست
• لکه‌های قرمز جلوی چشم
• سرگیجه
• خون‌دماغ شدن
• سردرد شدید
• احساس گرمای زیاد

اما این علائم تنها زمانی رخ می‌دهد که فشارخون بالا منجر به شکستگی رگ‌های خونی آسیب‌دیده گردد. با وجود علائم بالا تنها چیزی که می‌تواند به‌طورقطع فشارخون بالای شما را تأیید کند، قرائت فشارخون توسط پزشک است.

علائم فشار خون بالا در زنان مسن چه می‌باشند؟

با افزایش سن، علائم فشار خون بالا در زنان تغییری نمی‌کند؛ اما به‌طورکلی زنانی که به دوران یائسگی می‌رسند بیشتر در معرض افزایش فشار هستند اما ممکن است علامتی را تجربه نکنند. در واقع فشارخون بالا در زنان مسن نیز می‌تواند یک وضعیت خاموش باشد و اگر شما نگران این موضوع هستید، باید با پزشک مشورت کنید. علائمی مانند گرگرفتگی، لکه‌های قرمز روی چشم و سرگیجه نیز از علائم شایع فشارخون بالا در زنان سالمند است.

آیا پایین آوردن فشار خون با آبلیمو امکان‌پذیر است؟

این باور در بین بسیاری از افراد وجود دارد که اگر فشارخون افزایش پیدا کرد می‌تواند از پایین آوردن فشار خون با آبلیمو استفاده کرد؛ اما همان‌طورکه قبلاً هم به آن اشاره شد آب‌لیموهای صنعتی به دلیل وجود نگه‌دارنده‌هایی که در آن‌ها هست بخصوص سدیم، نه تنها فشارخون را کاهش نمی‌دهند بلکه می‌توانند آن را افزایش دهند؛ اما درصورتی‌که از آب‌لیموهای خانگی بدون افزودنی استفاده می‌کنید احتمال پایین آوردن فشار خون با آبلیمو وجود دارد.

بااین‌حال باز هم یادتان باشد درصورتی‌که رنج فشارخون بیش‌ازحد باشد نباید از هیچ روش خانگی برای درمان فشارخون استفاده کنید و تنها کاری که باید انجام دهید تماس با اورژانس یا رساندن بیمار به اورژانس است تا از خطراتی مانند ایست قلبی جلوگیری شود.

سخن آخر

عوامل متعددی می‌توانند علت بالا رفتن ناگهانی فشار خون باشند که در این مقاله مهم‌ترین آن‌ها را برایتان توضیح دادیم. ازآنجایی‌که در اغلب افراد مبتلا به فشارخون بالا هیچ علامتی وجود ندارد ولی بیماری پیشرفت می‌کند، مهم است که سالیانه حداقل یک‌مرتبه بخصوص اگر در خانواده خود سابقه فشارخون را دارید، چکاپ کامل انجام دهید تا در صورت بالا بودن فشارخون درمان‌های لازم انجام شود. عدم پیگیری فشارخون بالا و کنترل آن می‌تواند عواقب ناگواری مانند مرگ را به همراه داشته باشد.

شما می‌توانید جهت چکاپ کامل برای بررسی فشار خون خود به مرکز تخصصی مجهز و معتبر ما مراجعه نمایید تا ارزیابی‌های لازم توسط متخصصانی به نام و کارکشته انجام شود و در صورت نیاز درمان انجام گیرد. شماره تماس‌های این مرکز نیز برایتان در بخش تماس با ما قرار داده شده است.