فشار خون بالا در نوجوانان

فشار خون بالا در نوجوانان؛ بر اثر استرس، اضطراب، خشم و عصبانیت، تغییرات هورمونی و…

فشار خون بالا در نوجوانان (هایپر تنشن در نوجوان‌ها) به عوامل مختلفی بستگی دارد. سری دلایل این عارضه عبارتند از: استرس، اضطراب، خشم و عصبانیت، تغییرات هورمونی و غیره. اصولا فشارخون نرمال در نوجوانان باید حدود 11 به روی 8 باشد، اما فشار خون در ۱۷ سالگی به علل مختلفی بستگی دارد که به طور جامع درباره آن و علت هایپر تنشن در نوجوان‌ها در این مقاله از زبان بهترین دکتر فوق تخصص فشار خون به آن می­پردازیم.

علت فشار خون بالا در نوجوانان

فشارخون بزرگ‌ترین تهدید کننده سلامتی در کشورهای صنعتی است، که نقش عمده­ای در بروز بیماری های عروق کرونر، سکته مغزی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی و مرگ ناشی از این عوارض را دارد و با توجه به فشارخون بدون عارضه ، فاقد علائم است، بسیاری از نوجوانان از وجود آن و علت فشار خون بالا در نوجوانان بی خبر هستند.

علائم فشار خون بالا در نوجوانان

بر اساس مطالعات وسیع غربالگری که در جوانان صورت گرفته، باعث شناسایی جوانان مبتلا به فشارخون، بیشتر شود و در حال حاضر به طور تخمینی، فقط ۳۰ درصد از بیماران نوجوان و جوان مبتلاء به فشارخون از اطلاع به این بیماری آگاه هستند، این مسئله سبب می‌شود که میزان مرگ و میر ناشی از عروق کرونر و سکته مغزی در جوانان در دهه های اخیر رو به افزایش بوده باشد.

همچنین این میزان ابتلا نوجوان و جوانان از فشارخون باعث می‌شود از میان افرادی که فشارخون خود را پذیرفته­اند و به دنبال درمان میروند، فقط ۵۰ درصد از مبتلایان به فشارخون تحت درمان قرار می‌گیرند و از این ۵۰ درصد هم فقط ۲۵ تا ۳۰ درصد ، فشارخونشان به طور مطلوب تحت کنترل قرار می‌گیرد؛ زیرا آنان به طور ممتد و جدی درمان خود را پیگیری نمی‌کنند.

با توجه به ماهیت فشارخون در نوجوان‌ها به شکلی است که بدون علامت است، این بیماری حداقل تا زمان بروز شروع عوارض و علائم ، یک مشکل اساسی تلقی می‌شود.

 

فشار خون نرمال در نوجوانان و فشار خون در ۱۷ سالگی

فشار خون نرمال در نوجوانان و فشار خون در ۱۷ سالگی، نمی‌توان بر اساس سن دقیق، تقسیم بندی داشت، اما بطور کلی سن بالای ۱۴ سال را ما گذر از مرحله کودکی و شروع مرحله نوجوانی می‌دانیم که فشارخون در این نوجوانان یعنی بعد از سن ۱۴ سالگی ، درمان، پیگیری و پایش آن مربوط به متخصصین قلب و عروق بزرگسال می‌شود و مربوط به متخصصین اطفال نیست، بر اساس تعریف در صورتیکه در یک شخص بالغ یعنی پس از ۱۸ سال، فشارخون سیستولیک برابر یا بیشتر از ۱۴۰ میلیمتر جیوه باشد یا فشارخون دیاستولیک یعنی مینیمم برابر یا بیشتر از ۹۰ میلیمتر جیوه باشد، به این نوجوان یا جوان گفته می‌شود که فشارخون سیستمیک دارد.

در مورد فشار خون نرمال در نوجوانان و فشار خون در ۱۷ سالگی و سنین کمتر از ۱۸ سال یعنی ۱۴ تا ۱۸ سالگی هم ما تعاریف عددی به همین شکل برای فشارخون سیستمیک در نوجوان‌ها تلقی می‌شود.

عوارض فشار خون بالا در نوجوانان

عوارض هایپر تنشن در نوجوان‌ها، مهم‌ترین آن بیماری شروع روند ممتد اما آهسته ی آترواسکلروز در تمام عروق، بطور مثال عروق منتهی شده به مغز، عروق کرونر قلب، عروق کلیوی و سایر عروق بدن است که زمانی‌که نوجوان سن پایین‌تری دارد، خیلی علائم شدیدی که نشان ندهد اما قطعا این پروسه شروع شده و در سالیان آینده و هر چه سن نوجوان بیشتر شود، این عوارض قطعا بیشتر نمایان می­شوند.

مهمترین آنها عوارض کلیوی بصورت دفع پروتئین در ادرار و افزایش فشارخون و افزایش کراتین کلیوی است که ما از طریق آزمایش خون این مورد را پایش می­کنیم، برای ما بسیار مهم تلقی می‌شود.

نکته اضافه تر که در مورد هایپر تنشن در نوجوان‌ها و در این گروه سنی برای ما مهم‌تر از بالغین محسوب می‌شود، این است که ما در نوجوان‌ها به دنبال علت های پدید آورنده ی فشارخون سیستمیک باید بگردیم.

یعنی ما سن ۳۰ تا ۵۵ سال، رده­ای برای ما حساب می‌شود که اگر فرد در این بازه سنی، دچار فشارخون بالا در نوجوانی شود زیاد به دنبال حالت ثانویه خاصی که بخواهیم با درمان آن علت ثانویه، بخواهیم همیشه بطور کل آن فشار را در فرد از بین ببریم و نیاز به داروی فرد را به صفر برسانیم، کمتر وجود دارد، اما در نوجوان‌ها بایستی چند علت را ابتدا بررسی کنیم و در صورتی‌که آن علت ها رفع شدند، داروی مخصوص فشارخون را برای فرد نوجوان شروع و تجویز کنیم.

مهم ترین علت هایی که باید در مورد هایپر تنشن در نوجوان‌ها به آن بپردازیم و این آزمایشات را ابتدا برای آنها درخواست کنیم، اولین سونو رنگی شریان ها و عروق کلیوی دو طرفه است، زیرا اگر این عروق دچار تنگی در یک فرد باشد،آن فرد دچار هایپر تنشن در نوجوان‌ها می­شود، اما اگر ما با پروسه هایی آنژیوگرافی درمانی بتوانیم تنگی را برطرف کنیم که بسیار درصد موفقیت در این کار بالا است،آن فرد معمولا بالای ۹۰٪ فشارخون­اش برای همیشه درمان می­شود و نیاز به مصرف داروی مادام العمر نخواهد داشت.

در نتیجه برای ما اینکه تنگی شریان ها و عروق کلیوی دو طرفه فرد نوجوان را ابتدا بررسی کنیم، بسیار مهم تلقی میشود. نکته دوم محور های هورمونی افراد نوجوان است. در سنین پایین تر ما باید یک پنل کامل آزمایشات هورمونی در مورد هورمون های مغزی و غده فوق کلیوی یعنی آدرنال و هورمون های زنانه و مردانه به تناسب جنسیت فرد درخواست کنیم؛ زیرا اگر در یکی از این محورها اختلال داشته باشیم، قطعا فشارخون فرد با کنترل محور هورمونی و با دارو درمانی متناسب با بیماری خود، برای همیشه برطرف می­شود و نیازی به مصرف داروی مادام العمر ندارد.

علت سومی که در نوجوان‌ها خصوصا افراد مذکر بیشتر در محدوده کاری متخصصین قلب است؛ این است که اگر فردی در سنین پایین دچار فشارخون شد و نوجوانی که برای اولین بار به ما مراجعه می‌کند شکایت فشارخون بالا ما حتما باید بیماری کوارکتاسیون آئورت یعنی تنگی شریان اصلی بدن را در این فرد رد کنیم که این با معاینات فیزیکی ما متخصصین قلب و اکوکاردیوگرافی دقیقی که ما از فرد انجام می­دهیم تشخیص یا عدم تشخیص ما مسجل می­شود.

بعد از اینکه فرد دچار هایپر تنشن در نوجوان‌ها شد، عوامل ثانویه رد شدند و اطمینان داشتیم که هیچ کدام از این مسائل در فرد وجود ندارد، حال می‌توانیم با دارو درمانی، فشار را کنترل و درمان کنیم.

 

پیشگیری از هایپر تنشن در نوجوانان

در مورد پیشگیری از هایپر تنشن در نوجوانان، مانند دیگر گروه های سنی، حتما شیوه زندگی و کنترل هایپر تنشن در نوجوان‌ها بسیار مهم است، خصوصا با صنعتی شدن زندگی ها، نوجوانان بیشتر در فضای مجازی هستند و زندگی کم تحرکی را تجربه می‌کنند و سبک زندگی آنها بیشتر ماشینی است، خطر این بیماری در نوجوان‌ها بیشتر است.

توصیه ما این است که تمامی نوجوانان عزیز اگر سابقه بیماری فشارخون بالا در نوجوانی در خانواده و فامیل دارند، حتما شیوه زندگی خود را تغییر دهند و در هفته حتما ۳ بار ورزش هوازی انجام دهند و از مصرف دخانیات پرهیز کنند.

معضل جدیدی که در جوامع صنعتی وجود دارد، دورهمی های نوجوانان با استفاده از مواد محرک به هر شکلی، استنشاق دود، زیر زبانی ، پودرهای استنشاقی و… که در دورهمی های خود استفاده می‌کنند، که عامل بسیار قوی در فشارخونی شدن فرد در پی آن بروز سکته قلبی و مغزی و…خواهند داشت. از اینرو از این رفتارهای ناهنجار دوری کنند و سعی کنند هرم تغذیه روزانه ی خود را برنامه ریزی شده پایش کنند و از مصرف کربوهیدرات و نمک بیش از حد در مواد غذایی خود دوری کنند.

درمان و مراقبت ها

در مورد دارو درمانی برای هایپر تنشن در نوجوان‌ها بعد از اینکه عوامل ثانویه را در افراد سنین پایین و نوجوان رد کردیم و با یک نوجوان دچار فشارخون بالا مواجه شدیم که براساس سن فرد، وزن فرد، شرایط زندگی فرد و فعالیت های روزانه فرد، داروی مناسب شخص را از چندین گروه دارویی انتخاب می­کنیم و اغلب پیشنهاد می‌شود که ابتدا با یک داروی خفیف الاثر، یا به عبارتی کم زور و مدرها با دوز کم و یک بار در روز شروع کنیم که در همان ابتدا بدن فرد مواجه با داروی زیادی نشود و اگر فرد شیوه زندگی خود را عوض نکرد و ما مجبور به انتخاب دارویی از لیست داروهای متوسط الاثر شدیم، در پایش های بعدی به فرد متذکر می‌شویم.

انواع داروها برای فشار خون بالا در نوجوانان

داروهایی که برای هایپر تنشن در نوجوان‌ها  قابل استفاده است؛ عبارتند از:

• لیزینوپریل (پرینیویل، زستریل)
• متوپرولول (لوپرسور، توپرول)
• آملودیپین (نورواسک)
• لوزارتان (کوزاز)
• هیدروکلروتیازید (هیدرودیوریل، میکروزید)
• فوروزماید (لاسیکس)
• کارودیلول (کورج)
• آتنولول (تنورمین)
• اسپیرونولاکتون (آلداکتون)
• کلونیدین (کاتاپرس)

و اگر بخواهیم از گروه های دارویی برای هایپر تنشن در نوجوان‌ها نام ببریم:

• مهار کننده های ACE
• مسدودکننده ی گیرنده ی آنژیوتاسین II
• مسدود کننده های آلفا (آلفا بلاکرها)
• مسدود کننده های بتا (بتا بلاکرها)
• مسدود کننده های کانال کلسیم
• آگونیست های مرکزی و دیورتیک ها (داروهای ادرار آور)

 

سخن پایانی

هایپر تنشن در نوجوان‌ها بر خلاف افکار عام میتواند از علل شایعی باشد که در نوجوان‌ها است؛ زیرا در این رده­ سنی نوجوانان دارای تغییرات هورمونی، استرس و اضطراب و یا حتی خشم و عصبانیت بی دلیل هستند که همه این عوامل می­تواند باعث تغییر فشار خون نرمال در نوجوانان و علت فشار خون بالا در نوجوانان مخصوصا فشار خون در ۱۷ سالگی را تجربه کنند. با تحت نظر مشاور بودن نوجوانان در سنین نوجوانی، میتوانند با توجه به تغییر شیوه زندگی و کنترل عاطفی خود این عارضه را از سر بگذرانند و به زندگی نرمال خود بازگردند.